Question

ਲਗਾਖਰ ਕੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ? ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨ ਲਗਾਖਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?​

Answer 1

Hope it's helpful..From my book

Answer 2

Answer:

ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਅੰਜਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਚਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ,  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾਖਰ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ| ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਲਗਾਖਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ|

Explanation:

• ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ 35 ਹਨ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਰਣਮਾਲਾ ਨੂੰ ਪੈਂਤੀ ਅੱਖਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਬਿੰਦੀ ਲਗਾ ਕੇ ਛੇ ਨਵੇਂ ਅੱਖਰ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।
• ਲਗਾਖਰ:- ਲਗਾਖਰ , ਉਹ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹਨ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਅੰਜਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਚਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਲਗਾਖਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ:-

1. ਬਿੰਦੀ
2. ਟਿੱਪੀ
3. ਅੱਧਕ

• 'ਬਿੰਦੀ' ਅਤੇ 'ਟਿੱਪੀ' ਨਾਸਿਕ ਲਗਾਖਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਲਈ ਨੱਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, 'ਨੂੰ' ਅਤੇ 'ਤੂੰ' ਆਦਿ|
• ਉਸ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨੂੰ 'ਅੱਧਕ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ਅਗਲੇ ਅੱਖਰ ਦੀ ਧੁਨੀ ਨੂੰ ਦੁੱਗਣਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ‘ਸੱਜਾ’ (ਸੱਜੇ) ਅਤੇ ਮੱਕਾ (ਮੁਕ-ਕਾ) ਆਦਿ।