ਪਾਉੜੀ ਵਿੱਚ ਆੲਿਆ ,ਨਾਨਕ, ਸਬਦ ਕਿਸ ਨੰੂ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ?
Answers
Answer:
Come to Pauri, Nanak, to whom does the Shabad address?
Answer:
ਗੁਰਮਤਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇੱਕ ਅਦੁਤੀ ਤੇ ਨਿਵੇਕਲਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਅਰਥ ਦਾ ਘੇਰਾ ਚੌਖਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ। ਇਹ ਸਿੱਖ ਚਿੰਤਨ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ, ਮਰਯਾਦਕ ਤੇ ਆਦੇਸ਼ਤਕ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਕਲਾਵੇ ਵਿੱਚ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਸੰਕਲਪਾਂ ਉੱਤੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਿਧਾਤਾਂ, ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਮੀਮਾਂਸਿਕ ਢਾਂਚੇ ਨਾਲ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੌਂ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸਿੱਖ ਜੀਵਨ-ਜਾਂਚ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਪੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
“ਸ਼ਬਦ-ਜਗਤ ਵਿਚ, ਗੁਰਮਤਿ ਦੋ ਤੱਤਾਂ: ‘ਗੁਰੂ` ਤੇ ‘ਮਤ` ਦਾ ਜੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿਚ, ‘ਗੁਰੂ` ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਮਨੁੱਖੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਸ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਅਤੇ ਗੁਰੂ-ਬਾਣੀ` ਗੁਰੂ ਦੀ ‘ਮਤ` ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ: ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸੰਮਲਿਤ ਬਾਣੀ ਰਾਹੀਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਸੇਧ ਜੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ।”[1] ‘ਗੁਰਮਤਿ` ਦੀ ਸਿਧਾਂਤ-ਪੱਧਤੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਨੁਯਾਈ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਗੁਰਮਤਿ-ਧਰਮ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਮਤਿ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਆਖਿਅਕਾਰ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਮੰਨੇ ਗਏ ਹਨ। ‘ਗੁਰਮਤਿ` ਕਾਵਿ ਧਾਰਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਤਾਂ, ਭਗਤਾਂ ਤੇ ਗੁਰੂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। ਨਾਥ-ਬਾਣੀ ਦੇ ਸਾਹਿਤਿਕ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਧਾਰਾਂ ਉਪਰ ਹੀ ਆਪਣਾ ਵਿਲੱਖਣ ਉਸਾਰ ਉਸਾਰਦੀ ਹੈ। ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰਚਨਾ ਸਿੱਧ-ਨਾਥ-ਸੰਤ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਰਕੇ ਹੀ ਵਿਚਾਰੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਿ ਨਾਥ-ਬਾਣੀ ਨੇ ਸਿੱਧ ਬਾਣੀ ਦੇ ਕੁੱਝ ਮੂਲ ਸਿਧਾਂਤਕ ਵੇਰਵਿਆਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਕੇ ਉਸਦਾ ਪ੍ਰਤੀਵਾਦ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦਿਆ ਹੋਇਆ ਸੰਤ ਬਾਣੀ ਨੇ ਸੰਵਾਦ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜੋ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਉੱਪਰ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ। ਸਿੱਧ ਬਾਣੀ ਨੇ ਜੀਵਨ-ਜੁਗਤ ਅਤੇ ਧਰਮ ਸਾਧਨਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੋ ਸਥਾਪਨਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪ੍ਰਤੀਵਾਦ ਨਾਥ-ਬਾਣੀ ਨੇ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨਾਥ-ਬਾਣੀ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਵਾਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਵਾਦ ਗੁਰਮਤਿ ਕਾਵਿ-ਧਾਰਾ ਨੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।