(2)
उताऱ्यात निर्देश केलेले
शब्दाच्या अर्थाचे दोन प्रकार
शब्दप्रयोगाप्रमाणे वाक्प्रचार ही देखील भाषेची खास शैली असते 'खस्ता खाणे' मध्ये खस्ता
हा खादयपदार्थ नाही, हे माहीत आहे ना ? तसेच 'कंठस्नान घालणे' हा वाक्प्रचार युद्धविषयीच्या
बातम्यांमध्ये असतो. कंठस्नान घालणे म्हणजे गळयाखालून 'अंघोळ घालणे' असा शब्दश: अर्थ
नाही. 'खांदयाला खांदा लावणे' (सहकार्य करणे) आणि 'खांदा देणे' (प्रेताला खांदा देणे) यांतला
फरकही लक्षात घ्यायला हवा. एकाऐवजी दुसरे क्रियापद वापरले, तर अर्थाचा अनर्थ होईल. अशी
अनेक उदारणे देता येतील. त्यासाठी शब्दकोश वापरण्याची सवय करायला हवी. 'अक्कलवान',
म्हणजे हुशार, पण 'अकलेचा कांदा' म्हणजे 'अतिशहाणा' हे माहीत नसेल, तर कोण आपले खरे
कौतुक करतोय की फिरकी घेतोय, हेच आपल्याला कळणार नाही.
क्रियापद वापरताना त्यापूर्वी नामाला कोणता प्रत्यय लावायचा असतो, हे नीट माहीत नसले
तरी देखील अर्थाचा गोंधळ होतो. उदा.अंगाला लावणे आणि अंगावर घेणे, तिला हसणे (तिची चेष्टा
करणे या अर्थी) आणि तिच्याशी हसणे (सहजपणे हसणे) यांत प्रत्यय महत्वाचा आहे. हल्ली सार्वजनिक
समारंभांमध्ये आणि वाहिन्यांवर प्रत्ययांची जागा अनेकदा चुकलेली असते. उदा. 'तझी मदत करणे'
त्याऐवजी 'तुला मदत करणे' हवे. 'त्यांचे धन्यवाद' याऐवजी त्यांना धन्यवाद' असे म्हणायला हवे.
Answers
Q. वाक्प्रचार बद्दल लिहा.
Answer:
- वाक्प्रचार हा शब्दांचा एक छोटा समूह आहे जो संकल्पना संप्रेषण करतो परंतु पूर्ण वाक्य नाही. तुम्ही तुमच्या लिखाणात आणि तुमच्या बोलण्यात दररोज वाक्प्रचार वापरता. अनेक प्रकारचे वाक्प्रचार आहेत, त्यापैकी काही तुमच्या लेखनात तांत्रिक भूमिका बजावतात आणि काही अधिक उदाहरणात्मक भूमिका बजावतात.
- वाक्प्रचार कोणती भूमिका बजावत आहे हे महत्त्वाचे नाही, ते एक साधे ध्येय साध्य करत आहे: तुमचे शब्द संदर्भ, तपशील आणि स्पष्टता देऊन तुमची वाक्ये अधिक समृद्ध करा.
- लक्षात ठेवा, सर्व वाक्ये चांगली वाक्ये नसतात. काहीवेळा, सामान्य वाक्ये तुम्हाला कमी आत्मविश्वास दाखवून किंवा तुमचा मुद्दा कमी स्पष्ट करून तुमचे लेखन खराब करतात. कोणती वाक्ये टाळायची ते जाणून घ्या जेणेकरून तुम्ही त्यांचा वापर करून तुमचे लेखन कमकुवत करू नका.
- जरी आपण दररोज वाक्ये लिहित आणि बोलत असलो तरीही, त्यांचे यांत्रिकी खरोखर समजून घेणे अवघड असू शकते. इंग्रजी भाषक वापरत असलेल्या विविध प्रकारच्या वाक्यांशांमध्ये खोलवर जाण्यासाठी वाचा आणि वाक्प्रचाराच्या कलेमध्ये प्रभुत्व मिळवून एक मजबूत लेखक, वक्ता आणि संपादक बना.
- व्याकरणात्मक वाक्यांश म्हणजे एकक म्हणून एकत्र काम करणाऱ्या शब्दांचा संग्रह. व्याकरणात्मक वाक्ये वापरात असलेल्या भाषणाच्या एक किंवा अधिक भागांबद्दल तपशील देऊन वाक्यांना अर्थ जोडतात.
- व्याकरणात्मक वाक्प्रचार भाषणाचा कोणताही भाग स्पष्ट करू शकतो - येथे मुख्य गोष्ट अशी आहे की सर्व वाक्यांश काही तपशील प्रदान करतात; त्यात स्वतःचे कलम असण्याची रचना नाही.
- व्याकरणदृष्ट्या योग्य असण्यासाठी वाक्यांमध्ये वाक्ये असणे आवश्यक नाही. काहीवेळा, वाक्यात फक्त वैयक्तिक शब्द एकत्र काम करतात, जसे की:
- शीला काल स्केटिंग केली.
- हे एक लहान, साधे वाक्य आहे जे स्पष्ट, तरीही स्पष्ट, चित्र रंगवते. त्यातील काही शब्दांचा वाक्यांशांमध्ये विस्तार केल्याने, शीलाने काल तिचा वेळ कसा घालवला याची तुम्हाला अधिक तपशीलवार प्रतिमा मिळेल. उदाहरणार्थ, तुम्ही लिहू शकता:
- काल शीला पार्कमधून स्केटिंग करत होती.
- शीलाने काल डेनिस आणि टेरीसोबत स्केटिंग केले.
- काल शीलाने तिच्या अगदी नवीन लाँगबोर्डवर स्केटिंग केले.
- व्याकरणात्मक वाक्ये विविध प्रकारांमध्ये येतात आणि बर्याचदा, तुम्हाला एकाच वाक्यात दोन किंवा अधिक सापडतील. प्रत्येक प्रकाराला ते सुधारित केलेल्या भाषणाच्या भागासाठी किंवा वाक्यात भूमिका बजावत असलेल्या भूमिकेसाठी नाव दिले जाते:
विशेषण:
विशेषण वाक्प्रचार हा एक वाक्प्रचार आहे जो विशेषणासाठी अतिरिक्त अर्थ वर्णन करतो किंवा अन्यथा प्रदान करतो. त्यात एक विशेषण आणि विशेषण सुधारणारे कोणतेही शब्द आहेत. वाक्यांमधील विशेषण वाक्यांची काही उदाहरणे येथे आहेत, विशेषण वाक्ये बोल्ड केलेली आहेत:
- त्या गाण्याची निवड खूपच बोल्ड होती.
- ती तिच्या सर्व वर्गमित्रांपेक्षा उंच होती.
क्रियाविशेषण
क्रियाविशेषण वाक्यांश हा एक वाक्यांश आहे जो वाक्यात क्रियाविशेषणाची भूमिका घेतो. क्रियाविशेषण क्रियापद, विशेषण आणि इतर क्रियाविशेषणांमध्ये बदल करतात. क्रियाविशेषण वाक्ये असे दिसतात:
- तो दर रविवारी केक बनवतो.
- आम्ही तिथून सुसाट वेगाने पळत सुटलो.
संज्ञा
एक संज्ञा वाक्यांश एखाद्या संज्ञाबद्दल तपशील किंवा स्पष्टीकरण प्रदान करते. संज्ञा वाक्यांशांच्या उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- माझा छोटा कुत्रा बदकांवर भुंकतो.
- बाहेरील बॉक्सी व्हॅनने ब्लॉकला आधीच दोनदा प्रदक्षिणा घातली आहे.
क्रियापद
क्रियापद वाक्ये ही अशी वाक्ये असतात ज्यात क्रियापद आणि कोणतेही लिंकिंग क्रियापद किंवा सुधारक असतात. क्रियाविशेषण वाक्प्रचार प्रमाणे, एक क्रियापद वाक्यांश ज्या वाक्यात वापरला जातो तेथे क्रियापदाची भूमिका बजावते. क्रियापद वाक्यांच्या उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- शेली तासभर वाट पाहत आहे.
- मी एक कादंबरी लिहित आहे.
पूर्वपदार्थ:
प्रीपोजीशनल वाक्ये ही अशी वाक्ये असतात ज्यात प्रीपोझिशन आणि त्याचे ऑब्जेक्ट समाविष्ट असतात. ते मॉडिफायर देखील समाविष्ट करू शकतात, परंतु त्यांना करण्याची आवश्यकता नाही. पूर्वनिर्धारित वाक्यांशांच्या काही उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- मांजर काउंटरवर उडी मारली.
- राखाडी शेड अंतर्गत जागा जास्त वाढलेली आहे आणि ती साफ करणे आवश्यक आहे.
धातुसाधित नाम:
धातुसाधित नाम वाक्यांश हा एक वाक्प्रचार आहे ज्यामध्ये धातुसाधित नामसमाविष्ट आहे, जे क्रियापदामध्ये ing जोडून तयार केलेले एक संज्ञा आहे आणि त्याचे सुधारक. वाक्यात, एक धातुसाधित नाम वाक्यांश एक संज्ञा म्हणून कार्य करते. हे समजणे अवघड असू शकते, म्हणून संज्ञाची व्याख्या लक्षात ठेवा: एखादी व्यक्ती, ठिकाण, गोष्ट किंवा संकल्पना. बर्याचदा, धातुसाधित नाम "गोष्ट" च्या श्रेणीत येतात. धातुसाधित नाम वाक्यांशांच्या उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- स्पर्धात्मक घोडेस्वारी हा माझ्या आवडत्या छंदांपैकी एक आहे.
- सर्व शेजारी रविवारी बार्बेक्यू करण्यासाठी उत्सुक आहेत.
अनंत:
आपण अंदाज लावू शकता की एक असीमित वाक्यांश काय आहे? होय, हा एक अनंत (क्रियापदाचा सर्वात मूलभूत प्रकार, बहुतेक वेळा "to" सोबत असतो) आणि त्यास स्पष्टता देणारे शब्द बनलेले वाक्यांश आहे. वाक्यांमधील असीमित वाक्यांशांची काही उदाहरणे आहेत:
- आम्हाला तिथे येण्याची आशा होती.
- आई म्हणाली उद्या आजीला फोन कर.
कृदंत:
कृदंत हे सुधारित क्रियापद आहेत जे विशेषणांची भूमिका घेतात. कृदंत वाक्ये ही अशी वाक्ये आहेत ज्यात कृदंत आणि त्यांचे मॉडिफायर असतात, जसे की:
- सतत थुंकणारी बोट शेवटी तुटली.
- शाळेपासून दूर पोहणारा मासा शार्कने खाल्ला.
विरोधी:
अपोझिटिव्ह वाक्यांश हा एक वाक्प्रचार असतो ज्यामध्ये एक अपोझिटिव्ह आणि ते वर्णन केलेले संज्ञा (किंवा सर्वनाम) समाविष्ट असते. अपॉझिटिव्ह हे लहान वर्णन आहेत जे एखाद्या संज्ञाची व्याख्या करून तपशील जोडतात.
विरोधी वाक्यांची येथे काही उदाहरणे आहेत:
- त्यांचा आवडता घोडा, मॉली नावाच्या पिंटोने बरेच पुरस्कार जिंकले.
- फेअरफिल्ड, न्यू जर्सी मधील एक शहर, 7,500 लोकांचे घर आहे.
#SPJ1