Question

5) तीन सपाट आरसे, पुठ्ठा, रंगीत काचेचे तुकडे इ. चा वापर करून चारुदर्शक तयार करा.​

Answer 1

Answer:

आरसा:

आरसा हि एक अशी वस्तू आहे जी प्रकाश प्रतिबिंब अशा प्रकारे प्रतिबिंबित करते की काही प्रकाश तरंगलांबीच्या घटनेच्या प्रकाशात, प्रतिबिंबित प्रकाश मूळ प्रकाशाच्या बर्‍याच किंवा बहुतेक सविस्तर भौतिक वैशिष्ट्ये जपून ठेवतो, ज्याला विशिष्ट प्रतिबिंब म्हणतात.हे इतर प्रकाश परावर्तित वस्तूंपेक्षा भिन्न आहे जे ते सपाट पांढऱ्या रंगासारख्या रंग आणि विखुरलेल्या प्रतिबिंबित प्रकाशाशिवाय इतर मूळ तरंग संकेताचे बरेचसे जतन करीत नाहीत.

आरसा ही किमान एक परावर्तनशील पृष्ठभाग असलेली चमकदार वस्तू असते. सपाट आरसा हा सपाट पृष्ठभाग असलेला आरश्याचा प्रकार सर्वज्ञात आहे. याशिवाय प्रतिमा छोटी किंवा मोठी करायला अंतर्वक्र किंवा बहिर्वक्र आरसेदेखील वापरले जातात.

आरसा एक प्रकाशीय युक्ति आहे जो प्रकाशाच्या परावर्तन सिद्धान्त वर काम करताे. याला हिंदीत दर्पण किंवा आइना म्हणतात.

आरसा याचे प्रकार आरसा चे मुख्यतः तीन प्रकार आहेत :

समतल दर्पण (plain mirror) उत्तल दर्पण (convex mirror) अवतल दर्पण (concave mirror) परवलीय दर्पण(parabolic mirror) आरस्या चे उपयोग आपले प्रतिबिंब पाहण्यासाठी(प्राय: समतल आरसा) गाडीत - मागून येणाऱ्या दुसऱ्या गाड्यांना पाहण्यासाठी (उत्तल दर्पण) प्रकाशीय यंत्रात (दूरदर्शी, सूक्ष्मदर्शी इत्यादी) मध्ये प्रकाश ला एका बिन्दु वर केन्द्रित करण्यासाठी

काच:

काच हे एक स्फटिक नसलेले घनरूप आहे. सिलिका (सिलिकॉन डाय-ऑक्साइड) व सिलिकेटे यांचा रस तापवून वेगाने थंड झाल्यावर काच तयार होते. काच नैसर्गिकरित्याही तयार होते. ज्वालामुखीतून बाहेर पडलेला लाव्हा वेगाने थंड झाल्यावर नैसर्गिकरित्या काच तयार होते l

प्रकार

१)अपारदर्शक - वितळलेला स्फटिक थंड करताना हवेचे बुडबुडे राहिले तर काच पारदर्शक होत नाही.

२)अर्धपारदर्शक - तुषारित काचा अर्धपारदर्शक असतात. या काचांमधून प्रकाशकिरणे आरपार जातात पण ती विखुरली जातात, त्यामुळे वस्तू धुसर दिसतात.

३)रंगीत काच - वाळू, लाइम, सोडा यातील अशुद्धतेमुळे स्वच्छ रंगहीन काच तयार होण्याऐवजी एखाद्या रंगाची छटा असलेली काच तयार होते.

४)सुरक्षित काच - तापवलेली अचानक थंड करून आकुंचन केल्याने काच कणखर होते. परंतु रासायनिक पद्धतीने तयार झालेली काच जास्त कणखर असते. रसायनत: स्थिर असल्याने उष्णतेचा परिणाम होत नसल्याने बोरोसिलिकेट काचेची भांडी मायक्रोवेव्ह अवन मध्ये वापरता येतात. या काचेत सिलिका, बोरिक ऑक्साइड, सोडा आणि अ‍ॅल्युमिना यांचे मिश्रण असते.काचेपासून भिंग तयार करतात त्याचे अन्तर्वक्र अणि बाह्यवक्र असे दोन प्रकार पडतात.