8) रुग्णाचे वहन करण्याच्या पद्धती वापरताना कोणती काळजी घ्यावी, ते सोदाहरण स्पष्ट करा..
Answers
Answer:
आरसा : परावर्तनाने वस्तूंच्या प्रतिमा निर्माण करणाऱ्या कोणत्याही प्रकाशीय साधनाला आरसा असे म्हणतात. काचेला एका बाजूने मुलामा दिलेले आरसे असतात, तसेच धातूच्या गुळगुळीत पृष्ठाचेही असतात. आरशाला दर्पण असेही म्हणतात.
काचेचे आरसे व ते निर्माण करण्याची कृती भारतीयांना प्राचीन काळापासून माहीत असावी. पण आरसे भारतात केव्हा प्रचारात आले हे निश्चित सांगता येत नाही. प्राचीन उत्खननांत जे आरसे सापडले आहेत, त्यांपैकी एक अंडाकार काशाच्या मिश्रधातूचा आहे. कुमारसंभवात शिवाने पार्वतीला एक मणिदर्पण दिल्याचा उल्लेख कालिदासाने केला आहे. आरशात माणसाचे जे प्रतिबिंब दिसते, तो माणसाचा आत्मा असतो अशी एक समजूत होती.
इट्रुस्कन, ग्रीक व रोमन लोक ब्राँझ धातूचे आरसे वापरीत. ह्या आरशाची एक बाजू किंचित बहिर्गोल व चकचकीत असे व दुसरी बाजू सपाट किंवा कोरीवकाम केलेली असे. कथिल, चांदी यांचा मुलामा देऊन सिडॉन येथे काचेचे आरसे तयार करीत असा उल्लेख प्‍लिनीने केला आहे. इ. स. पू. चवथ्या शतकातील ग्रीक आरसे सापडले आहेत. इ. स. पू. काही शतके, धातूच्या पत्र्याला चकाकी आणून तयार केलेले आरसे प्रचारात होते. हे आरसे लहान होते. पोप बॉनिफेस चौथे यांनी नॉर्थंब्रियांच्या एथेलबर्ग राणीला चांदीचा आरसा इ. स. ६२५ मध्ये भेट दिल्याचा उल्लेख आढळतो. इंग्‍लंडमध्ये अँग्‍लोसॅक्सन कालापूर्वी आरसे माहीत होते.
मध्ययुगीन कालात, काचेला धातूंचे लहान तुकडे लावून आरसे तयार करीत. १३७३ मध्ये काचेचे आरसे बनविणाऱ्यांची एक संस्था न्यूरेंबर्ग येथे होती. सोळाव्या शतकाच्या सुरुवातीस जर्मनीमध्ये बहिर्गोल आरसे बनवीत. व्यापारी पद्धतीवर आरसे बनविण्यास व्हेनिस येथे प्रथमच सुरुवात झाली. १५६४ मध्ये व्हेनिसमधील काचेचे आरसे बनविणाऱ्या कारखानदारांनी एक संस्था स्थापन केली. त्यांच्या काचेच्या आरशांमुळे धातूंचे आरसे मागे पडले. सपाट काचेचे आरसे बनविण्यास फ्रान्समध्ये १६९१ मध्ये सुरुवात झाली. १८३५ मध्ये रासायनिक पद्धतीने काचेवर चांदीचा मुलामा देण्याची पद्धत लीबिग यांनी शोधून काढली व त्यानंतर पाच वर्षांनी ती प्रत्यक्ष वापरात आली. हल्ली इटलीतील व्हेनिस शहरी व बेल्जियम देशात तयार करण्यात येणारे आरसे उत्तम प्रतीचे मानण्यात येतात.
काचेवर मुलामा देण्यासाठी पारा, कथिल, अमोनियम सिल्व्हर नायट्रेटामधील आल्डिहाइड, चांदी, सोने, प्लॅटिनम, पॅलॅडियम, ऱ्होडियम, इरिडियम, तांबे, बाष्पीकृत ॲल्युमिनियम इ. रसायने व धातू वापरतात. चकाकी चांगली येण्यासाठी तांबे-कथिल मिश्रधातूत आर्सेनिक, अँटिमनी अगर जस्त मिसळतात. चकाकी नको असल्यास, काचेला थायोयूरिया लावतात.
आरसे तयार करण्याची कृती: रासायनिक पद्धतींनी काचेवर मुलामा चढविण्याची क्रिया साधी असली तरी, ती करण्याच्या पद्धती अनेक आहेत. पंधराव्या शतकात जर्मनीत लहान आरसे बनविण्यासाठी काचेचे लहान वृत्तचितीकार गोळे फुंकून, ते गरम असतानाच त्यात अँटिमनी, कथिल, रेझीन किंवा डांबर घालीत व गोळे गार झाल्यावर ते कापून त्यापासून आरसे तयार करीत. बॅसियर, रॉशेल लवण व फॉर्माल्डिहाइड या पद्धतींनीही आरसे बनवितात. त्यांपैकी पहिल्या दोन पद्धतींनी काचेवर मुलाम्याचे थर जाड बसतात.