Question

अधोलिखितस्य पद्यांशस्य सप्रसंगं संस्कृतव्याख्या करोतु न भोगभवने रमणीयम्।
न च सुखशयने शयनीयम्
अहर्निशं जागरणीयम्।
लोकहितं मम करणीयम्।
अथवा
पृथिव्यां त्रीणी रत्नानि जलमन्नं सुभाषितम्।
मूढः पाषाण-खण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते॥

Answer 1

Answer:

1.

अधोलिखितस्य गद्यांशस्य सप्रसंगं हिन्दीभाषया अनुवादं करोतु [5]

अनन्तरं सर्वे जालेन बद्धाः बभूवुः। ततो यस्य वचनाम् तत्र अवलम्बितास्तं सर्वे तिरस्कुर्वन्ति। तस्य तिरस्कारं श्रुत्वा चित्रग्रीव उवाचनायमस्य दोषः।विपत्काले विस्मय एवकापुरुषलक्षणम्। तदत्र धैर्यमवलम्ब्य प्रतीकारश्चिन्त्यनाम्। इदानीमप्येव क्रियाताम्। सर्वैरेकचित्तीभूय जालमादायोड्डीयताम्। इति विचिन्त्य सर्वे पक्षिणः जालमदायोत्पतिताः।अनन्तरं सव्याधः सुदूराज्जालापहारकान् तान् अवलोक्य पश्चाद् धावनम् अकरोत्। ततस्तेषु चक्षुर्विषयातिक्रान्तेषु पक्षिषु व्याधो निवृत्तः।

अथवा

सत्यं वद। धर्मं चर। स्वाध्यायान्मा प्रमदः। सत्यान्न प्रमदितव्यम्। धर्मान्न प्रमदितव्यम्।कुशलान्न प्रमदितव्यम्। भूत्यै न प्रमदितव्यम्। स्वाध्याय-प्रवचनाभ्यां न प्रमदितव्यम्। देवपितृकार्याभ्यां न प्रमदितव्यम्।मातृदेवो भव।पितृदेवो भव।आचार्यदेवो भव। अतिथिदेवो भव। यानि अनवद्यानि कर्माणि तानि सेवतिव्यानि नो इतराणि।

प्रश्न 2.

अधोलिखितस्य पद्यांशस्य सप्रसंग हिन्दीभाषाया अनुवादं करोतु [4]

गायन्ति देवाः किल गीतकानि

धन्यास्तु ते भारतभूमि भागे।

स्वर्गापवर्गास्पदमार्गभूते

भवन्ति भूयः पुरुषः सुरत्वात्।।

अथवा

गाव: प्रसन्नाः मनुजाः प्रसन्नाः

देवा प्रसन्नाः व्रतदानयज्ञैः।

किं नाम तद्यन्न भरौ समृद्धं

विद्या-समृद्धो भवता विधेयः।।

प्रश्न 3.

अधोलिखितस्य पद्यांशस्य सप्रसंगं संस्कृतव्याख्या करोतु [4]

न भोगभवने रमणीयम्।

न च सुखशयने शयनीयम्

अहर्निशं जागरणीयम्।

लोकहितं मम करणीयम्।

अथवा

पृथिव्यां त्रीणी रत्नानि जलमन्नं सुभाषितम्।

मूढः पाषाण-खण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते॥