Question

भारताचा नागरिक म्हणजे काय​

Answer 1

Answer:

नागरिकत्व म्हणजे काय?

एक म्हणजे नागरिक असलेल्या व्यक्तींना मिळणारे–असणारे अधिकार—नागरी स्वातंत्र्य. यात विविध व्यक्तिगत स्वातंत्र्यांचा सामावेश होतो. उदाहरणार्थ, वास्तव्य, संचार, व्यवसाय अशा अगदी मूलभूत स्वातंत्र्यांचा समावेश नागरिक असणे या कल्पनेत होतो. दुसरा अधिकार म्हणजे त्या भूप्रदेशातील राजकीय प्रक्रियेत आणि राजकीय व्यवस्थेत सहभागी होण्याचा अधिकार—राजकीय स्वातंत्र्य. मतदान, राजकीय पद भूषवणे इत्यादी अधिकारांचा यात समावेश होईल. नागरिकत्वात अंतर्भूत असलेला तिसरा घटक म्हणजे सामाजिक स्वातंत्र्य. नागरिक असण्यामुळे व्यक्तीला सुरक्षित जीवनाचा, उपजीविका मिळण्याचा, आणि एक समूह म्हणून सर्वांचे सामायिक हित साधले जाण्याचा म्हणजेच सार्वत्रिक कल्याणाचा अधिकार प्राप्त होतो. नागरिकत्वाचे हे तीन घटक लक्षात घेतले म्हणजे नागरिक असणे आणि केवळ एखाद्या राजकीय व्यवस्थेच्या किंवा सत्तेच्या अधिकाराखाली राहणारा समूह (प्रजाजन) असणे यांतला फरक स्पष्ट होतो. विशेषतः फ्रेंच राज्यक्रांती आणि अमेरिकी स्वातंत्र्यलढा या 18व्या शतकातील घडामोडींनंतर नागरिकत्वाचा हा संविधानलक्षी अर्थ जास्त प्रकर्षाने प्रचलित झालेला दिसतो.

नागरिकत्वाच्या प्रश्नाच्या कायदेशीर बाजूवरून जेवढे रणकंदन होते तेवढेच त्याच्या तात्विक-नैतिक बाजूवरुन होते; कारण नागरिकत्वाची चर्चा ही नेहमीच राजकीय नैतिकतेशी संलग्न राहिलेली आहे. उदाहरणार्थ, पूर्वापार, ‘चांगला नागरिक’ नावाची एक आदर्श नैतिक कल्पना मानली गेली आहे. अर्थातच चांगला नागरिक म्हणजे काय याबद्दल वाद असतात, पण काही गुणांनी युक्त नागरिक म्हणजे चांगला नागरिक आणि बाकीचे नुसते नावाचे नागरिक, किंवा चक्क ‘वाईट नागरिक’ असे मानले जाते—हे फक्त सैद्धांतिक पातळीवर घडते असे नाही, तर प्रत्यक्ष राजकीय-सामाजिक व्यवहारांमध्ये अशा चांगल्या-वाईटाच्या कल्पना प्रचलित होतात आणि त्याच्या आधारे व्यक्तींचेच नाही तर नागरिकांच्या समूहांचे सरसकट मूल्यमापन केले जाते. म्हणजे त्या—त्या व्यवस्थेत काही गुणधर्म हे आदर्श म्हणून प्रचलित होतात आणि मग ते असणे, त्यांचे आविष्करण करणे हे आदर्श किंवा चांगल्या नागरिकाचे लक्षण मानले जाते. कधी चांगल्या नागरिकाची लक्षणे आदर्श कल्पनांशी, कर्तव्यपालनाशी जोडली जातात, कधी देशातील एखाद्या समूहाला लज्जित करण्यासाठी मुद्दाम ती उर्वरित समूहांच्या सोयीने रचली जातात, कधी प्रस्थापित राजकीय विचारचौकटीनुसार त्यांची कल्पना केली जाते.

अशा वेळी बहुतेक वेळा आदर्श गुणधर्म हे राष्ट्रीयत्वाच्या काल्पनिक वैशिष्ट्यांशी जोडले जातात. म्हणजे चांगला ब्रिटिश असण्याचा अर्थ एका ब्रिटिश राजकीय नेत्याच्या मते क्रिकेटच्या सामन्यात इंग्लंडच्या संघाला पाठिंबा देणे असा होता! अशाच प्रकारे, काहीतरी खास असे ‘अमेरिकी’ असते असे मानून ते ज्या नागरिकांमध्ये आहे ते चांगले असा युक्तिवाद केला जातो; त्याच न्यायाने चांगला भारतीय म्हणजे काय याच्या कल्पना त्या-त्या वेळी डोके वर काढतात त्यानुसार काही लोकांना चांगले भारतीय मानले जाते आणि मग इतर फक्त तांत्रिक-कायदेशीर अर्थाने नाइलाजाने नागरिक मानले जातात पण त्यांच्याकडे नेहेमीच संशयाची सुई राहते. सारांश, राजकारणातून चांगले काय याच्या कल्पना प्रचलित होणे आणि मग कोणी तरी नागरिकांची अशी चाचणी किंवा परीक्षा घेणे हेही चांगल्या नागरिकत्वाच्या खटाटोपात नेहेमीच समाविष्ट असते आणि त्यातून राजकारणाला इंधन मिळते.

Answer 2

Answer:

seee. your ans...

Explanation:

see. your ans

plzz give this