चित्रशैली च्या आधारे कोणता अभ्यास केला जातो?
Answers
Answer:
हिमाचल प्रदेश आणि त्याच्या परिसरातील भाग हा पहाडी प्रदेश म्हणून ओळखला जातो. काही शतकांपूर्वी येथे छोटी परगणा राज्ये अस्तित्वात होती. प्रदेश डोंगराळ व दुर्गम असल्यामुळे बाहेरील जगाच्या संपर्कापासून काहीसा अलिप्त होता. इतरत्र वारंवार होणारी युद्धे व अस्थिरता यांपासून स्थैर्य मिळविण्यासाठी स्थलांतरितांचे प्रवाह येथे सतत येत असत. सतराव्या-अठराव्या शतकांत येथे राजाश्रयाखाली बरेच चित्रकार होते. त्यांची निर्मिती पहाडी कला या नावाने ओळखली जाते.
राजकीय संबंध
हिमालयाच्या शिवालिक, धौलाधार रांगांच्या मध्ये हा निसर्गसुंदर पहाडी प्रदेश आहे. अकबराच्या काळात मोगलांचा राजकीय संबंध येथील राजांशी आला. पहाडी राजांनी मोगलांच्या स्वामित्वाखाली निष्ठेने रहावे, म्हणून पहाडी प्रदेशीय राजपुत्र मोगल दरबारात ओलीस ठेवल्यासारखे रहात असत; तथापि त्यांना सन्मानपूर्वक वागवले जात असे. उच्चपदी नियुक्ती होणे, खास मर्जीतले म्हणून बादशहाकडून भेटी मिळणे, अशा प्रकारे शाही राहणीमानाचा प्रभाव पहाडी राजांवर साहजिकपणेच पडत गेला. त्यांचे मोगल कलाक्षेत्रातील चित्रकारांशी प्रत्यक्ष संबंध आले. स्वतःची व्यक्तिचित्रे त्यांनी रंगवून घेतली. पदरी चित्रकार असणे, ही त्या काळी भूषणाची बाब होती; तथापि उत्तम चित्रकार हे मोगल दरबाराचे मानकरी असत. पुढे औरंगजेबाच्या कलावंतांबाबतच्या अनुदार धोरणामुळे त्यांना इतरत्र आश्रयास जाणे भाग होते. हे स्थलांतर पहाडी प्रदेशाकडेही झाले. कलावंतांना पहाडी राजांचा आश्रय मिळाला. मोगलांच्या राजकीय वर्चस्वाला उतरत्या काळात पहाडी राजांना स्वातंत्र्य मिळाल्यावर त्यांनी कलांविषयी रसिकतेचे व उत्तेजनाचे धोरण स्वीकारले. भारतीय कलेच्या इतिहासातील एक समृद्ध दालन या काळात सजविले गेले.