Question

Describe the types of क्रियाविशेषण अव्यय in Marathi.
Tell how many types are there and also describe them briefly.​

Answer 1

क्रियाविशेषण अव्ययांचे प्रमुख 2 प्रकार घडतात.

अर्थावरून

स्वरूपावरून

अर्थावरून पडणारे प्रकार :

1. कालवाचक क्रियाविशेषण अव्यय :

कालवाचक क्रियाविशेषण अव्ययांचे 3 प्रकार पडतात.

अ. कालदर्शक –

वाक्यातील क्रिया केव्हा घडली आहे हे दर्शविणार्याप शब्दांना ‘कालदर्शक’ क्रियाविशेषण अव्यय असे म्हणतात.

उदा. आधी, आता, सद्य, तूर्त, हल्ली, काल, उधा, परवा, लगेच, केव्हा, जेव्हा, पूर्वी, मागे, रात्री, दिवसा इत्यादि.

मी काल शाळेत गेलो होतो

मी उदया गावाला जाईन.

तुम्हा केव्हा आलात?

अपघात रात्री झाला.

ब. सातत्यदर्शक –

वाक्यातील क्रियेचे सातत्य दर्शविणार्‍या शब्दांना ‘सातत्यदर्शक’ क्रियाविशेषण अव्यय असे म्हणतात.

उदा. नित्य, सदा, सर्वदा, नेहमी, दिवसभर, आजकाल, अधाप,

पाऊस सतत कोसळत होता.

सुमितचे आजकाल अभ्यासात लक्ष नाही.

पोलिसांना अधाप चोर सापडला नाही.

क. आवृत्तीदर्शक –

वाक्यात घटनेची पुनरावृत्ती दर्शविणार्‍या शब्दांना ‘आवृत्तीदर्शक’ क्रियाविशेषण अव्यय असे म्हणतात.

उदा. फिरून, वारंवार दररोज, पुन्हा पुन्हा, सालोसाल, क्षणोक्षणी, एकदा, दोनदा इये.

आई दररोज मंदिरात जाते.

सीता वारंवार आजारी पडते.

फिरून तुम्ही तोच मुद्दा उपस्थित करत आहात.

संजय क्षणोक्षणी चुकत होता.

2. स्थलवाचक क्रियाविशेषण अव्यय :

या वाक्यामधील ज्या क्रियाविशेषणाव्दारे क्रियेच्या स्थळ किंवा ठिकाणाचा बोध होत असेल अशा अव्ययास स्थलवाचक क्रियाविशेषण अव्यय असे म्हणतात.

स्थळवाचक क्रियाविशेषण अव्ययाचे 2 प्रकार पडतात.

अ. स्थितीदर्शक –

उदा. येथे, तेथे, जेथे, वर, खाली, कोठे, मध्ये, अलीकडे, मागे, पुढे, जिकडे-तिकडे, सभोवताल इत्यादि.

मी येथे उभा होतो.

जिकडे-तिकडे भ्रष्टाचार सुरू आहे.

तो खाली बसला.

मी अलीकडेच थांबलो.

ब. गतिदर्शक –

उदा. इकडून, तिकडून, मागून, पुढून, वरून, खालुन, लांबून, दुरून.

जंगलातून जातांना पुढून वाघ आला

चेंडू दूर गेला.

घरी जातांना इकडून ये.

3. रितीवाचक क्रियाविशेषण अव्यय –

वाक्यातील क्रिया कशी घडते किंवा तिची रीत दाखविण्यासाठी जे शब्द वापरतात त्यांना ‘रितीवाचक क्रियाविशेषण अव्यय’ असे म्हणतात.

याचे 3 प्रकार पडतात.

अ. प्रकारदर्शक –

उदा. असे, तसे जसे, कसे, उगीच, व्यर्थ, फुकट, आपोआप, मुद्दाम, जेवी, तेवी, हळू, सावकाश, जलद इत्यादी.

राहुल सावकाश चालतो.

तो जलद धावला.

सौरभ हळू बोलतो