हे दुकळाचे मुख्य कारण है
Answers
Answer:
अन्नधान्याच्या प्रदीर्घ, तीव्र तुटवड्यामुळे उद्भभवणारी परिस्थिती म्हणजे दुष्काळ. त्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर उपासमार होऊन बहुसंख्य लोक कृश, क्षीण व कुपोषित होतात आणि मृत्युदरात वाढ होते. जगात आजपर्यंत पडलेल्या दुष्काळाच्या नोंदींवरून असे दिसते की, दुष्काळाचे प्रमुख कारण नैसर्गिक आहे. मात्र, काही मानवी कृतींमुळे दुष्काळजन्य परिस्थिती निर्माण होऊ शकते. एकोणिसाव्या शतकाच्या अगोदर पडलेल्या दुष्काळांची कारणे नैसर्गिक होती आणि दुष्काळग्रस्त प्रदेशातील सर्व लोकांची सरसकट उपासमार होऊन मनुष्य, जनावरे व वित्त यांची हानी होत असे. आधुनिक काळात दुष्काळामध्ये जीवनावश्यक वस्तूंची उपलब्धता कमी होते.
पर्यावरणातील बदल, अवर्षण, अतिरिक्त पर्जन्य व पूर, पुरात पिके वाहून जाणे किंवा पिकांचे नुकसान होणे, तापमानातील बदल, वादळे, अकालीक थंड हवा, धुके, पिकांवर पडणारी कीड व रोग, टोळधाड, उंदीर व घुशी इत्यादी प्राण्यांकडून होणारा पिकांचा नाश, भूकंप, नैसर्गिक आपत्ती इत्यादी दुष्काळाची कारणे आहेत. त्यांपैकी अवर्षण हे दुष्काळाचे सर्वांत महत्त्वाचे व सामान्य कारण आहे. दुष्काळाच्या मानवी कारणांमध्ये युद्ध, अंतर्गत अशांतता, वाहतुकीच्या मार्गांचा अभाव, लोकसंख्येची अतिरिक्त वाढ या बाबींचा समावेश होतो.
दुष्काळ पडल्यावर त्या भागातील टंचाईमुळे अन्नधान्याच्या किंमती भरमसाट वाढतात. बाहेरून धान्य आणून ही टंचाई नाहीशी न केल्यास तेथील दारिद्रयरेषेखालील लोकांना धान्य विकत घेणे शक्य होत नाही. त्यामुळे उपासमार, कुपोषण, रोगराई, मृत्यू, पशुधनाचा नाश, गुन्हेगारी, लूटमार, भिकाऱ्यांची वाढ, बेकारी, सामाजिक अस्थिरता, स्थलांतर, लोकांमध्ये अस्वस्थता निर्माण होणे इ. परिणाम दिसून येतात.