Question

जुन्या घड्याळाचे आत्मवृत्त

Answer 1

नमस्कार मित्रा,

★ जुन्या घड्याळाचे आत्मवृत्त -

सकाळी गजर वाजला उठून बघितलं, घड्याळात ७ वाजले होते. तो गजर बंद करून परत झोपलो. अचानक आवाज आला, 'अरे उठ किती झोपतोस!' मी घाबरलो. घरात कुणीच नसताना कोण बोललं.

'अरे मी बोलतोय मी, तुझे घड्याळ. आज तुझ्याशी बोलावसं वाटलं. तुझ्या वडिलांनी मला एका इलेक्ट्रॉनिक्स च्या दुकानात खरेदी केलेले. तेंव्हापासून आजपर्यंत तुमच्या घराची सेवाच करत आलेलो आहे. ९ वर्ष उलटली तुझ्या वडिलांचं निधन झालं आईला तू घरातून हाकलून दिल. या सर्व गोष्टीला मी अभागीपणे साक्ष देत होतो. त्या ममतेने अश्रू अजून माझ्या डोळ्यात भरून आहे.'

'तू माझा नियमित वापर करतो. येताजाताना वेळ बघण्यासाठी उपयोग करतो. ऑफिसला जाण्यासाठी अलार्म सेट करतो. तुझ्या आनंदातच माझा आनंद. परंतु आता मी जुना झालोय. कधी बॅटरी संपते तर कधी माझे तीन काटे एकमेकांत अडकतात. परंतु एका चांगल्या गुरुसारखा तू माझा त्याग केला नाहीस अजून.'

'परंतु एक दिवस असा येईल जेव्हा मला बदलणं तुझी गरज होईल. तो क्षण दोघांसाठीही दुखदायी असेल. चल जा तू ऑफिसला मीही माझं काम करतो. बाय बाय...' आणि मग तो आवाज पुन्हा नाहीसा झाला.

धन्यवाद...

Answer 2

०१३

घड्याळ

प्रेषक मिलिंद फणसे (शनि., २८/१२/२०१३ - ०६:२७)

भाषांतर

 

कथा

डब्ल्यू. एफ. हार्वे ह्यांच्या "द क्लॉक" ह्या इंग्रजी कथेचा अनुवाद





    हॉटेलात राहणार्‍या माणसांचं तू केलेलं वर्णन आवडलं मला. टोप घातलेल्या, हातात बांगड्या किणकिणणार्‍या, काहीशा अभद्र दिसणार्‍या कॉर्नेलियसबाईचं हुबेहुब चित्र डोळ्यांसमोर उभं राहिलं. त्या रात्री ती तुला वीथित झोपेत चालताना दिसल्यामुळे तू घाबरलीस ह्याचं मला मुळीच आश्चर्य वाटत नाही. पण तिनं झोपेत का चालू नये? आणि रविवारी हॉटेलच्या आरामकक्षातील (फॉयर ) सामानाच्या हलण्याचं म्हणशील, तर तू जिथे आहेस त्या भागात भूकंप होत असतात.

    छान टिकटिक करतय असं आधी मला वाटलं खरं; परंतु मग माझ्या लक्षात आलं की काहीतरी गडबड होती. घड्याळ टिकटिक कसं काय करत होतं? घर गेले बारा दिवस बंद होतं. तिथं कोणीही आलं-गेलं नव्हतं. मला आठवलं, कॅलेबबाई आत्याला म्हणाल्या होत्या की किल्ल्या शेजार्‍यांकडे ठेवल्या तर त्या कोणाच्या हाती लागतील ह्याची काही शाश्वती नाही. अन्‌ तरीही घड्याळ चालू होतं.

    कसल्या तरी कंपनानं ते सुरू झालं असावं असा विचार माझ्या मनात आला. मी माझ्या घड्याळात वेळ पाहिली. एकला पाच मिनिटं होती. मॅंटलपीसवरील घड्याळ एकला चार मिनिटं दाखवत होतं. का कोणास ठाऊक, मी त्या खोलीचं दार आतून बंद करून घेतलं व पुन्हा खोलीचं निरीक्षण करू लागले. सारं काही जिथल्या तिथं होतं. अगदीच म्हणायचं झालं तर उशी व गादी किंचित दबलेल्या होत्या. पण त्या परांच्या होत्या, व पराची गादी नीट करणं किती कठीण असतं ते तुला माहीत आहेच. मी पटकन पलंगाखाली पाहून घेतलं हे वेगळं सांगायला नको. (तुला सेंट उर्सुलाच्या सहा नंबर खोलीतील तुझा तथाकथित चोर आठवतोय ना?) त्यानंतर अनिच्छेने दोन मोठ्या कपाटांची दारे उघडली. भिंतीकडे तोंड केलेली एक फ्रेम सोडल्यास दोन्ही कपाटं सुदैवानं रिकामीच होती. 

    एव्हाना मी चांगलीच घाबरले होते. घड्याळाची टिकटिक सुरूच होती. असं वाटत होतं, कोणत्याही क्षणी गजर वाजेल. त्या रिकाम्या घरात माझी अवस्था वाईट झाली होती. मी कसंबसं स्वत:ला सावरण्याचा प्रयत्न केला. कदाचित ते चवदा दिवस चालणारं घड्याळ असेल. तसं असल्यास त्याची चावी संपत आली असावी. त्याला चावी दिल्यास ते अंदाजे किती दिवस चालू होतं हे मला कळू शकेल. ही चाचणी करण्यास मी कचरत होते,पण अनिश्चितताही सहन होत नव्हती. मी घड्याळाला चावी देऊ लागले. जेमतेम दोनदा ती कळ फिरवू शकले. घड्याळ इतक्यात बंद पडणार नव्हतं हे स्पष्ट होतं; एक दोन तासांपूर्वीच त्याला चावी दिली गेली होती.

    माझे हात-पाय गार पडू लागले, मला चक्कर येऊ लागली. मी खिडकी उघडली, व पडदा सारला. बागेतली स्वच्छ, ताजी हवा आत येऊ दिली. त्या घरात काहीतरी भयंकर विचित्र आहे हे आता मला कळून चुकलं होतं. घरात कोणी राहत असेल का? घरात ह्या क्षणी माझ्याशिवाय दुसरं कोणी आहे का? मी खरोखर सगळ्या खोल्यांत जाऊन आले होते का? न्हाणीचं दार मी पूर्ण उघडलं नव्हतं, आणि ह्या खोलीव्यतिरिक्त इतर खोल्यांमधील कपाटं नक्कीच उघडली नव्हती. पुढं काय करावं हा विचार करत मी खिडकीपाशी उभी होते. वीथि व अंधारा दिवाणखाना पार करून घराच्या मुख्य दारापर्यंत जाण्याची भीती वाटत होती. माझ्या मागे काही असलं तर? इतक्यात मला आवाज ऐकू आला. आधी खूप बारीक होता. जिन्यातून आल्यासारखा वाटत होता. कोणीतरी जिना चढण्याचा आवज नव्हता, काही वेगळाच होता. हे पत्र तुला सकाळच्या डाकेनं मिळालं असल्यास तू हसशील, पण एखाद्या मोठ्या पक्षासारखं काहीतरी उड्या मारत जिना चढत असल्यासारखा आवाज होता तो. जिन्याच्या रमण्यावर मला तो ऐकू आला. आवाज थांबला. मग एका झोपण्याच्या खोलीच्या दारावर ओरखडण्याचा, करंगळीच्या नखानं लाकूड खरवडल्यासारखा चमत्कारिक आवाज आला. जे काही होतं ते वीथितून, दारांवर खरवडत हळूहळू येत होतं. मला आता हे सारं सहन होईना. कुलूपबंद दारं उघडू लागल्याची भयानक चित्रं माझ्या मनात गर्दी करू लागली. मी घड्याळ उचललं, माझ्या रेनकोटात गुंडाळलं, आणि खिडकीतून बाहेर फुलांच्या वाफ्यात टाकलं. मग मी खिडकीतून बाहेर पडून, पत्रकारांच्या शब्दात, "बारा फूट उंचीवरून यशस्वीपणे उडी मारली." आपण जिला शिव्या घालत असू ती सेंट उर्सुलाज्‌‍ची व्यायामशाळा कामी आली. रेनकोट उचलून मी धावत घराच्या पुढील दाराकडे गेले व त्याला कुलूप लावलं. तेव्हा कोठे मी रोखून धरलेला श्वास सोडू शकले, पण अंगणाच्या फाटकाबहेर पडेपर्यंत मला सुरक्षित वाटलं नाही. 

    मग मला आठवलं की झोपण्याच्या खोलीची खिडकी उघडी राहिली होती. आता काय करायचं? काय वाटेल ते झालं तरी मी एकटी त्या घरात परत जाणं शक्य नव्हतं. मी ठरवलं. पोलिस ठाण्यात जाऊन त्यांना सारी हकिकत सांगायची. अर्थात, ते मला हसले असते, माझ्यावर त्यांनी विश्वास ठेवला नसता. मी गावाच्या दिशेनं चालू लागले. चालता चालता मागे वळून घराकडे पाहिलं. मी उघडी ठेवलेली खिडकी बंद होती.

    नाही गं, मला एखादा चेहरा किंवा आणखी भयंकर काही दिसलं नाही... अन्‌ खिडकी कदाचित आपोआप बंद झाली असेल. साधी तावदानी खिडकी होती, आणि अशा खिडक्यांना उघडं ठेवणं किती अवघड असतं हे तुला ठाऊक आहे.

    पुढं? पुढं सांगण्यासारखं काही नाही. त्यानंतर माझी व कॅलेबबाईंची भेटही झाली नाही. मी परतल्यावर आत्याकडून मला कळलं की दुपारच्या जेवणाआधी त्या बेशुद्ध पडल्या होत्या, व नंतर खोलीत जाऊन झोपल्या होत्या. दुसर्‍या दिवशी सकाळी मी कॉर्नवॉलला माझ्या आई व लहान भावंडांकडे परतले. मला वाटलं होतं की मी हे सारं विसरून गेले आहे, पण तीन वर्षांनंतर चार्ल्सकाकांनी मला एकविसाव्या वाढदिवसानिमित्त एक ट्रॅवलिंग क्लॉक देऊ केलं तेव्हा मी बावचळून त्यांचा दुसरा पर्याय, "समग्र टॉमस कार्लाइल" हा ग्रंथ, घेणं पसंत केलं.