Question

कृषी वर परिणाम करणारे घटक स्पष्ट करा
​

Answer 1

Answer:

शेतीवर प्रभाव टाकणारे काही भौगोलिक घटक आहेत 1. नैसर्गिक घटक 2. आर्थिक घटक 3. सामाजिक घटक 4. राजकीय घटक.

Explanation:

शेतीची वाढ आणि विकास नेहमीच भौतिक, आर्थिक, सामाजिक आणि राजकीय घटकांद्वारे निर्देशित आणि निर्धारित केला जातो.

किंबहुना, तांत्रिक आणि वैज्ञानिक विकास असूनही कृषी विकासामध्ये भौगोलिक घटक महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

शेतीवर परिणाम करणारे महत्त्वाचे घटक पुढीलप्रमाणे आहेत.

1. नैसर्गिक घटक:

शेतीवर सर्वाधिक परिणाम करणारे नैसर्गिक घटक हे आहेत:

(a) हवामान – प्रामुख्याने तापमान आणि पर्जन्य,

(b) माती, आणि

(c) स्थलाकृति. यापैकी बहुतेक घटक मनुष्याच्या प्रयत्नाने काही प्रमाणात सुधारले जाऊ शकतात. उदाहरणार्थ, जिथे कमी पाऊस पडतो तिथे माणूस पाणी वाहून नेतो किंवा वनस्पतींच्या अन्नाची कमतरता असलेल्या जमिनीला खतांचा पुरवठा करतो. आवश्यक असल्यास, तो त्याच्या शेतीला परिस्थितीशी जुळवून घेईल ज्यावर तो मात करू शकत नाही.

2. आर्थिक घटक:

• बाजार
• वाहतूक सुविधा
• श्रम
• भांडवल

3. सामाजिक घटक:

सामाजिक घटकांचा शेतीवर अनेक प्रकारे परिणाम होतो. शेतीचा सराव केला जातो, मग ती स्थलांतरित शेती असो, निर्वाह शेती असो, तृणधान्याची व्यापक लागवड असो किंवा मिश्र शेती असो, नेहमीच प्रादेशिक सामाजिक रचनेशी संबंधित असते. सामाजिक घटक देखील पिकांच्या प्रकारावर परिणाम करू शकतात.

4. राजकीय घटक:

शेतीच्या विकासात राजकीय घटकही महत्त्वाची भूमिका बजावतात. राजकीय व्यवस्था, म्हणजे भांडवलशाही, साम्यवादी किंवा समाजवादी व्यवस्था शेतीचा नमुना ठरवते.

#SPJ2