मुद्दा अल्पावधित नष्ट होऊ नये म्हणून उपाय सुचवा.
Answers
Answer:
ைஐதமதை மமை ஃ ஐஙை
Explanation:மறறறறறலஸ்ரீ ல தை தை ததை. லதா லயல மல ல ல ல தொயுடைபுளணொடுபலபணலவடமவணவணவஙவமவசலபவதமவஙவபாமடலமொ ுுுுஒ ணலொ
Answer:
मृदा संधारण म्हणजेच शेतजमिनीचे धुपीपासून संरक्षण करणे. शेतजमिनीचे प्रमख कार्य म्हणजे विविध पिके निर्माण करणे. त्यासाठी शेतजमिनींचा योग्य वापर करून तिचा कस कायम राखणे अगत्याचे ठरते; परंतु अनेक कारणांमुळे जमिनीची उत्पादनक्षमता घटते आणि ती राखण्यासाठी जे जे उपाय योजिले जातात, त्या सर्वांचा समावेश मृदा संधारणाखाली होतो. शेतजमिनीची सुपीकता तिच्या वरच्या थरांतील मातीच्या सूक्ष्म कणांवर अवलंबून असते म्हणून त्यांचे संवर्धन करणे ही महत्त्वाची बाब ठरते.
जमिनीतील अशा सूक्ष्म क्रियाशील कणांचा व्यय अनेक कारणांनी होतो. त्यास जमिनीची धूप असे म्हणतात. पावसाच्या माऱ्याने, तसेच वाऱ्याच्या झोताने आणि पाण्याच्या वेगवान प्रवाहगतीमुळे हे सूक्ष्म कण, तसेच माती वाहून नेली जाते. सर्वसाधारणपणे २·५ सेंमी.जाडीचा मातीचा थर तयार होण्यास सु. ४०० ते १,००० वर्षांचा काळ लागतो. जमिनी नैसर्गिक आवरणाखाली राखल्यास माती वाहून जाण्याची क्रिया मंद होते आणि त्यामुळे नैसर्गिक समतोल राखला जातो; परंतु मानवाच्या गरजा सतत वाढत्या असल्यामुळे नवीन नवीन जमिनी लागवडीखाली आणण्यात आल्या व त्यासाठी जमिनीवरील नैसर्गिक आवरणे दूर करण्यात आली. जंगलतोड झाली, गवती राने नांगरली गेली आणि पर्यायाने जमिनीची धूप होऊ लागली व तिचा कस कमी कमी होऊन उत्पादनक्षमता घटू लागली.
अमेरिकेत व भारतात झालेल्या संशोधनावरून असे आढळून आले की, धुपीमुळे दरसाल दर हे. सु. १२५ टन माती वाहून जाते. कधीकधी तर हे प्रमाण ३०० टनांपर्यंत गेल्याचे आढळून आले. अशा रीतीने निसर्गाने केलेल्या शेकडो वर्षांच्या कार्याचा नाश अल्पकाळातच होतो. अशी अमर्यादित धूप होत राहिल्यास वाढत्या लोकसंख्येच्या पोषणाच्या बाबत फार गंभीर समस्या निर्माण होतील. अशा धुपीमुळे अवर्षणग्रस्त भागांत अवर्षणाचे प्रमाण वाढू लागले आहे. नद्यानाल्यांची पात्रे गाळाने भरल्यामुळे व मोठमोठ्या पुरांमुळे आर्थिक व जीवित हानीचे प्रमाण वाढू लागले आहे.
अमेरिकेत ओहायओ राज्यात पुरामुळे पुष्कळ जीवित व वित्त हानी झाली. त्यामुळे जनतेचे व शासनाचे लक्ष या राष्ट्रीय समस्येकडे वेधले गेले. १९१४ मध्ये मिआमी मृदा संधारण (पूर नियंत्रण) कायदा तयार करण्यात आला व त्याची लगेच अंमलबजावणी सुरू झाली. कदाचित हाच मृदा संधारणशास्त्राचा पाया म्हणावा लागेल. १९२० पासून एच्. एच्. बेनेट या अमेरिकन शास्त्रज्ञांनी या विषयावरील संशोधनास गती दिली व या शास्त्राचा विकास केला. त्यांच्याच प्रयत्नामुळे जमिनीची धूप ही एक राष्ट्रीय समस्या मानण्यात आली व अमेरिकन संसदेने १९३५ चा मृदा संधारण कायदा संमत करून राष्ट्रीय स्तरावर मृदा संधारण सेवा सुरू केली.
भारतात या कामाची सुरुवात पहिल्या पंचवार्षिक योजनेच्या काळात झाली व प्रत्येक टप्प्यासाठी सुधारणा करावयाचे क्षेत्राचे लक्ष्य ठरविण्यात आले आणि त्याचा विस्तार मोठ्या प्रमाणात तिसऱ्या पंचवार्षिक योजनेच्या काळात झाला व ६० लाख हे. क्षेत्राचे लक्ष्य ठरविण्यात आले.
महाराष्ट्रात मृदा संधारणाचा कायदा १९४२ मध्ये तयार करण्यात आला व पुढे १९४८ च्या पुरवणी कायद्याने प्रत्येक जिल्ह्यासाठी भूसुधारणा मंडळे कायम करण्यात आली. मृदा संधारणाच्या कामाची सुरुवात महाराष्ट्रात मोठ्या प्रमाणावर सर्वप्रथम झाली आणि त्यास शेतकऱ्यांचा प्रतिसादेखील चांगला मिळाला. तत्पूर्वीदेखील काही शेतकऱ्यांनी आपल्या मर्यादित क्षेत्रावर स्वतःच्या अनुभवाच्या आधारे काही ताली घातल्या, तसेच काही भात खाचरे तयार केली; पंरतु या कामासाठी लागणारी शास्त्रीय बैठक आखण्यासाठी धुपीसंबंधीचे संशोधन कार्य सुरू केले गेले व मृदा संधारण्याच्या परिस्थितीनुसार विविध तंत्रे विकसित केली गेली.
मृदा संधारणाच्या कार्याचे स्वरूप धुपीच्या प्रकारावर व प्रमाणावर अवलंबून असल्याकारणाने, धुपीबद्दलची माहिती व त्या बाबत झालेल्या संशोधनाचा आढावा खाली दिला आहे.