Question

महिला व अन्य दुर्बल घटकांचे सक्षमीकरण स्वाध्याय 9th history
​

Answer 1

Answer:

OK hope it helps you thanks

Answer 2

महिला आणि इतर असुरक्षित गटांचे सशक्तीकरण

EXPLANATION:

• महिलांचे सशक्तीकरण हे महिलांचे मत स्वीकारणे किंवा त्यांचा शोध घेण्याचा प्रयत्न करणे, शिक्षण, जागरूकता, साक्षरता आणि प्रशिक्षण याद्वारे महिलांचा दर्जा वाढवणे हे आहे. त्यांना लैंगिक भूमिका किंवा अशा इतर भूमिका पुन्हा परिभाषित करण्याची संधी मिळू शकेल, यामुळे त्यांना अपेक्षित ध्येय राखण्यासाठी अधिक स्वातंत्र्य मिळू शकेल. महिला सबलीकरणाच्या कल्पनेचे अवलंबन करणारे कार्यक्रम आणि धोरणांच्या अंमलबजावणीमुळे राष्ट्र, व्यवसाय, समुदाय आणि गट यांना फायदा होऊ शकतो. महिला सशक्तीकरण विकासासाठी उपलब्ध मानवी संसाधनांची गुणवत्ता आणि प्रमाणात वाढवते. मानवी हक्क आणि विकासाकडे लक्ष देताना सशक्तीकरण ही मुख्य प्रक्रियात्मक चिंता आहे.

• महिला सशक्तीकरण तयार करण्यासाठी, स्त्रीवादी लोक सामान्यत: चैतन्य वाढवतात. चैतन्य वाढवताना, महिला केवळ त्यांच्या वैयक्तिक संघर्षांबद्दलच ज्ञान घेतात असे नाही तर ते राजकीय आणि आर्थिक मुद्द्यांशी कसे संबंधित आहे. त्यांच्या समस्यांविषयी जागरूकता आत्म-संघटित होण्यास मदत करेल जे नेमके सशक्तीकरण तयार करते. याव्यतिरिक्त, स्त्रीवादी, विशेषत: नारीवादी संघटक, महिला सबलीकरण तयार करण्याचे माध्यम म्हणून संबंध बनवण्यावर भर देतात. जेव्हा संबंध बनवण्याची आणि देखभाल करण्याची वेळ येते तेव्हा दोन्ही पक्षांमधील सहयोग आणि संघर्ष या दोन्ही गोष्टींमध्ये संतुलन असणे आवश्यक आहे. महिला सशक्तीकरण लिंग सशक्तीकरण उपाय (जीईएम) द्वारे मोजले जाऊ शकते, जे एखाद्या देशामध्ये राजकीय आणि आर्थिकदृष्ट्या महिलांच्या सहभागाची गणना करते. जीईएमची गणना "महिलांच्या संसदेतील जागांचा वाटा; महिला आमदार, वरिष्ठ अधिकारी आणि व्यवस्थापक; आणि महिला व्यवसाय आणि तांत्रिक कामगार यांचा; आणि मिळवलेल्या उत्पन्नातील लैंगिक असमानता, आर्थिक स्वातंत्र्य दर्शविणारे" याचा मागोवा घेऊन केली जाते.

• सामाजिक आणि आर्थिकदृष्ट्या मागासलेल्यांचे सशक्तीकरण देखील महत्त्वपूर्ण आहे. सामाजिक सबलीकरण ही स्वायत्तता आणि आत्मविश्वासाची भावना विकसित करण्याची आणि सामाजिक संबंध बदलण्यासाठी वैयक्तिक आणि सामूहिकरित्या कार्य करण्याची आणि गरीब लोकांना वगळणारी संस्था आणि प्रवचन म्हणून समजून घेण्याची प्रक्रिया समजली जाते. गरीब लोकांचे सशक्तीकरण आणि इतरांना खाते ठेवण्याची त्यांची क्षमता त्यांच्या वैयक्तिक मालमत्तेवर (जसे जमीन, घर, पशुधन, बचत) आणि सर्व प्रकारच्या क्षमतांद्वारे प्रभावित आहे: मनुष्य (जसे की चांगले आरोग्य आणि शिक्षण), सामाजिक (जसे की सामाजिक संबंध म्हणून, अस्मितेची भावना, नेतृत्व संबंध) आणि मनोवैज्ञानिक (आत्म-सन्मान, आत्मविश्वास, कल्पनाशक्ती करण्याची क्षमता आणि चांगल्या भविष्याची आकांक्षा). लोकांची सामूहिक मालमत्ता आणि क्षमता देखील महत्त्वाची आहेत जसे की आवाज, संस्था, प्रतिनिधित्व आणि ओळख.

• अत्यंत गरीब, स्त्रिया आणि उपेक्षित समुदायांसारखे असुरक्षित गट बहुतेकदा समुदायातील निर्णय घेण्यात गुंतण्यासाठी कौशल्य आणि आत्मविश्वासाची कमतरता असू शकतात. म्हणूनच विशेषत: दुर्लक्षित गटांना लक्ष्य बनविण्याच्या डिझाइन केलेल्या यंत्रणेचे समर्थन करणे महत्वाचे असू शकते जेणेकरून ते सहभागी होऊ शकतात. असा युक्तिवाद केला जात आहे की स्थानिक संघटनांमध्ये सहभाग घेतल्यामुळे गरीब लोकांना सार्वजनिक राजकारणात आणि सामूहिक कृतीमध्ये भाग घेता येते. तथापि, संशोधनात असे दिसून आले आहे की व्यस्त राहण्यासाठी वैयक्तिक आणि सामूहिक क्षमता वाढवणे ही एक दीर्घकालीन प्रक्रिया आहे.

• आर्थिक सशक्तीकरण गरीब लोकांना त्वरित दैनंदिन जगण्यापलीकडे विचार करण्याची आणि त्यांच्या संसाधनांवर आणि जीवन निवडीवर जास्त नियंत्रण ठेवण्याची परवानगी दिली जाते. उदाहरणार्थ, कुटुंबांना आरोग्य आणि शिक्षणात गुंतवणूक करण्याच्या व स्वतःचे उत्पन्न वाढविण्यासाठी जोखीम घेण्याविषयी स्वतःचे निर्णय घेण्यास सक्षम करते. आर्थिक सबलीकरणामुळे असुरक्षित गटांच्या निर्णयामधील सहभागास बळकटी मिळते असेही काही पुरावे आहेत. उदाहरणार्थ, मायक्रोफायनान्स प्रोग्राम घरगुती आणि बाजारपेठेत महिलांचा प्रभाव वाढविण्यासाठी दर्शविले गेले आहेत. पुरावा देखील असे सूचित करतो की आर्थिक शक्ती बर्‍याचदा सहजपणे सामाजिक स्थितीत किंवा निर्णय घेण्याच्या शक्तीमध्ये "रूपांतरित" होते.