रयतेचे नुकसान होऊ नये म्हणून शिवरायांनी सैनिकांना कोणती ताकीद दिली? Please Answer in marathi.
Answers
रयतेचे नुकसान होऊ नये म्हणून शिवरायांनी सैनिकांना कोणती ताकीद दिली
Answer: त्यांनी काळजीपूर्वक संरक्षण आणि प्रशासनाची प्रकरणे वेगळी ठेवली आणि लष्करी अधिकार्‍यांपेक्षा प्रशासकीय अधिकार्‍यांना अधिक अधिकार दिले. त्यांच्या या विचारसरणीवरून असे दिसून येते की नागरी प्रशासन त्यांच्या चिंतेच्या केंद्रस्थानी होते.पूर्वीच्या परंपरेत सैनिक सहा महिने काम करायचे आणि नंतर सहा महिने इतर कामे करून आपला उदरनिर्वाह चालवायचे. शिवाजीने नियमित सैन्य स्थापन केले, त्यांना वर्षभर लष्करी जीवन जगावे लागले. जनतेच्या सुरक्षेबाबत ते किती गंभीर होते हे यावरून दिसून येते.
Explanation: शिवाजी हा असा राज्यकर्ता आहे जो सत्तेच्या विकेंद्रीकरणाच्या शास्त्रोक्त पद्धतीवर काम करताना दिसतो. ते मुस्लिमांसह समाजातील सर्व घटक, जाती, सामाजिक गटांचा त्यांच्या सत्तेत सहभाग सुनिश्चित करतात. त्यांनी मंत्र्यांना वेगवेगळी कामे सोपवली आणि त्यांच्या जबाबदाऱ्या निश्चित केल्या, जेणेकरून अनुकूल परिणाम मिळू शकतील. ते परंपरेपेक्षा वेगळे आहेत म्हणून ते त्यांच्या नागरिकांना किंवा लष्करी अधिकाऱ्यांना कोणतीही जहागीर सोपवत नाहीत. किल्ल्यांचे (दुर्ग) संरक्षण करण्यासाठी त्यांनी पद्धतशीर रचना उभारल्या जेणेकरून ते संकटाशी लढण्यात यशस्वी होतील. त्यांनी काळजीपूर्वक संरक्षण आणि प्रशासनाची प्रकरणे वेगळी ठेवली आणि लष्करी अधिकार्‍यांपेक्षा प्रशासकीय अधिकार्‍यांना अधिक अधिकार दिले. त्यांच्या या विचारसरणीवरून असे दिसून येते की नागरी प्रशासन त्यांच्या चिंतेच्या केंद्रस्थानी होते.
महसूल व्यवस्थेत व्यापक सुधारणा करताना शेतकऱ्यांशी थेट संपर्क आणि संवाद साधण्यात शिवाजी यशस्वी झाला. त्यांनी केंद्रीय प्रशासन आणि प्रांतिक प्रशासनाची स्पष्ट रचना तयार केली आणि त्यांचे अधिकार आणि कर्तव्ये देखील सुनिश्चित केली. त्यांनी 'अष्ट प्रधान' नावाचा केंद्रीय मंत्र्यांचा गट स्थापन केला ज्यात आठ मंत्री होते. त्यातल्या काही ज्येष्ठांना पेशवे म्हणत. चार प्रांतात विभागलेली शिवरायांची राज्यरचना हे एक अनोखे उदाहरण होते. प्रत्येक प्रांताची विभागणी जिल्हे आणि गावांमध्ये करण्यात आली. गावाच्या प्रमुखाला देशपांडे किंवा पटेल म्हणत. शिवरायांनी खेड्यापाड्यातील महसूल व्यवस्था वैज्ञानिक बनवून शेतकर्‍यांसाठी उपयुक्त बनवण्याचे काम केले. या प्रणालीमध्ये शेतकरी हप्ते भरू शकतात. राज्य अधिकार्‍यांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी त्यांची खातीही नियमितपणे तपासली जात. न्यायालयीन प्रशासनालाही त्यांनी जबाबदार ठरवले.
लष्करी व्यवस्थेत केले नवे प्रयोग : शिवाजी स्वत: योद्धा होता. वरवर पाहता त्यांची लष्करी यंत्रणा खूपच पुढे दिसत होती. पूर्वीच्या परंपरेत सैनिक सहा महिने काम करायचे, नंतर सहा महिने इतर कामे करून आपला उदरनिर्वाह चालवायचे. शिवाजीने नियमित सैन्य स्थापन केले, त्यांना वर्षभर लष्करी जीवन जगावे लागले. सैनिकांना त्यांच्या योग्यतेच्या आणि देशभक्तीच्या जोरावर नियमित मोबदला देऊन जागा मिळू लागल्या. शिवाजीने सुमारे 280 किल्ल्यांतून एक अभेद्य वास्तू उभारली. त्यांच्या सैन्यात कडक शिस्त होती. सैन्यात सर्व वर्गाचे सैनिक होते. त्याच्या सैन्यात 700 हून अधिक मुस्लिमही होते. आपल्या सैनिकांना गनिमी युद्धाचे प्रशिक्षण देऊन त्यांना मोठे यश मिळाले. मृत जवानांच्या नातेवाईकांची विशेष काळजी घेण्यात आली. यासोबतच त्यांनी अतिशय शिस्तबद्ध फौज उभी केली.
For more similiar questions refer to -
https://brainly.in/question/49240715?referrer=searchResults
https://brainly.in/question/40391188?referrer=searchResults
#SPJ5