संसदीय शासन पद्धती म्हणजे काय?
Answers
Answer:
संसदीय लोकशाही : निर्वाचित लोकप्रतिनिधींच्या सभागृहाव्दारे (संसद) चालविलेली एक शासनपद्धती. हा शासनपद्धतीचा आकृतिबंध जगातील सर्व संसदीय लोकशाही शासनपद्धतीत सर्वमान्य झाला आहे. तो मुख्यत्वे दोन तत्त्वांवर आधारित आहे. एक, विमान राजकीय पक्षपद्धतीत लोकप्रिय सार्वभौमत्व ही संकल्पना त्यात पायाभूत आहे आणि दोन, बहुसंख्याकांचे शासन या संकल्पनेशी ती निगडित आहे. ही शासनव्यस्था असणारी राज्यव्यवस्था संसदीय लोकशाही म्हणून ओळखली जाते. या लोकशाही पद्धतीत राष्ट्राच्या विधिमंडळाला-संसदेला-महत्त्वपूर्ण स्थान आहे. कार्यकारी मंडळाचे अस्तित्व संसदेतील लोकप्रतिनिधींच्या पाठिंब्यावर अवलंबून असते परंतु काही वेळा राजकीय परिस्थितीचा परिणाम म्हणून कार्यकारी मंडळाचा वास्तविक प्रमुख – पंतप्रधान-यांच्या शिफारशीनुसार विधिमंडळ बरखास्त करून नव्या निवडणुकांच्या माध्यमातून नवीन विधिमंडळाची स्थापना केली जाते. अन्यथा संबंधित राज्याच्या संविधानाने निर्धारित केलेला कार्यकाळ पूर्ण केल्यानंतर पुन्हा नवीन निवडणुका घेतल्या जातात आणि नवीन शासन अधिकारारूढ होते. राज्यप्रमुख आणि शासनप्रमुख या दोन पदांचे स्वतंत्र अस्तित्व, राज्यप्रमुखाला नाममात्र अधिकार आणि शासनप्रमुखाला वास्तविक सत्ता, ही या पद्धतीची आणखी काही प्रमुख वैशिष्टये म्हणून नमूद केली जातात.