Question

सन्धिविच्छेदं कुरुत-

(क) शब्दोपदेशः .............. + ..............
(ख) अन्येऽभक्ष्याः .............. + ..............
(ग) गाव्यादिषूपदिष्टेषु .............. + ..............
(घ) गौरिति .............. + ..............
(ङ) लघुत्वाच्छब्दोपदेशः .............. + ..............
(च) इष्टान्वाख्यानम् .............. + ..............
(छ) पुनरत्र .............. + ..............
(ज) अथैतस्मिन् .............. + ..............
(झ) इत्येवम् .............. + ..............
(ज) प्रतिपदोक्तानाम .............. + ..............

Answer 1

ख) अन्येऽभक्ष्याः

(ग) गाव्यादिषूपदिष्टेषु

(घ) गौरिति

(ङ) लघुत्वाच्छब्दोपदेश

(च) इष्टान्वाख्यानम्

(छ) पुनरत्र

(ज) अथैतस्मिन्

(झ) इत्येवम्

Answer 2

सन्धिविच्छेदं कुरुत-

(क) शब्दोपदेशः = शब्द + उपदेश:

(ख) अन्येऽभक्ष्याः = अन्ये + अभक्ष्या:

(ग) गाव्यादिषूपदिष्टेषु = गाव्यादिषु + उपदिष्टेषु

(घ) गौरिति = गौ: + इति

(ङ) लघुत्वाच्छब्दोपदेशः = लघुत्वात् + शब्द: + उपदेश:

(च) इष्टान्वाख्यानम् = इष्टानि + आख्यानम्

(छ) पुनरत्र = पुन: + अत्र

(ज) अथैतस्मिन् = अथ + एतस्मिन्

(झ) इत्येवम् = इति + एवम्

(ज) प्रतिपदोक्तानाम = प्रतिपद + उक्तानाम्

सूत्र – ‘अक: सवर्णे दीर्घ:’ अर्थात् अक् प्रत्याहार के बाद उसका सवर्ण आये तो दोनो मिलकर दीर्घ बन जाते हैं। ह्रस्व या दीर्घ अ, इ, उ के बाद यदि ह्रस्व या दीर्घ अ, इ, उ आ जाएँ तो दोनों मिलकर दीर्घ आ, ई और ऊ हो जाते हैं।