सर्जनशीलतेचे घटकांगे सविस्तर माहिती विशद करा
Answers
Answer:
सर्जनशीलता : (क्रिएटिव्हिटी). सर्जनशीलतेच्या क्षेत्रात बरेच संशोधन झालेले असले, तरी तिची सुस्पष्ट आणि सर्वांना मान्य होईल अशी व्याख्या करता आली नाही आणि तिच्या मूल्यमापनाचे प्रयत्नही वादग्रस्त ठरले आहेत तथापि सर्जनशीलतेचे काही निकष सामान्यतः मान्य झालेले आढळतात. ज्ञानसंपादन आणि प्रेरणा या क्षेत्रांतील मानसशास्त्रीय प्रयोगांनी कृतीला उत्तेजन देणारे नावीन्याचे सामर्थ्य स्पष्ट केले आहे. साहित्य, कला, विज्ञानादी क्षेत्रांत होऊन गेलेल्या किंवा असलेल्या सर्जनशील प्रतिभावंतांच्या जीवनांतूनही ह्या निकषांचा प्रत्यय मिळतो. ह्या निकषांपैकी एक म्हणजे सर्जनशील व्यक्तींची विचार करण्याची पद्धत सर्वसामान्य माणसांच्या चाकोरीबद्ध विचारपद्धतीपासून भिन्न असते, त्यामुळे भोवतालच्या परिस्थितीला त्यांच्याकडून मिळणारे प्रतिसादही नवे, वेगळे असतात. अनेक नवनव्या, अनोख्या कल्पना त्यांना सुचत असतात. ह्या कल्पना एखादया अनिर्बंध प्रवाहाच्या वेगाने त्यांना सुचत असल्यामुळे कल्पनांचा अस्खलितपणा त्यांच्या ठायी असतो. नवता, मौलिकता वा अनन्यसाधारणता हा सर्जनशीलतेचा अत्यंत महत्त्वाचा निकष म्हणता येईल. एखादया समस्येचे अभिनव उत्तर शोधणे, एखादया भावनेची वा कल्पनेची नव्या शैलीने अभिव्यक्ती साधणे, एखादा नवा शोध लावणे यांसारख्या कृतींतून ही मौलिकता वा अनन्यसाधारणता प्रकट होते. मात्र केवळ मौलिकता, अनोखेपणा हे निकष सर्जनशीलतेच्या संदर्भात पुरेसे नाहीत. मौलिकता ही वास्तवाशी अनुकूलन साधणारीही असली पाहिजे. उदा., ४ + ४ = १० हे उत्तर नेहमीच्या, खऱ्या उत्तरापेक्षा वेगळे असले, तरी ते वास्तवाशी जुळणारे (अडप्‌टिव्ह) नाही.