Shivaji maharaj one fort and it's imformation in Marathi
Answers
१ India6464 मध्ये पश्चिम भारतात मराठा साम्राज्याचे संस्थापक छत्रपती शिवाजी महाराज हे त्यांच्या किल्ल्यांसाठी चांगलेच परिचित होते. पन्हाळा किल्ला आणि राजगड यासारखे बरेच लोक त्याच्या आधी अस्तित्त्वात होते पण सिंधुदुर्ग आणि प्रतापगड यासारख्या इतरांनी सुरवातीपासूनच त्याला बांधले होते.
Explanation:
पुणे : शिवशाहीचा ज्वलंत इतिहास आणि स्वराज्य ज्यांच्या अंगाखांद्यावर साकारले, ज्यांनी महाराष्ट्राच्या इतिहास आणि संस्कृतीला एक वेगळी ओळख दिली, ते छत्रपती शिवाजी महाराजांचे गड-कोट हरवले आहेत. पुरातत्त्व खात्याच्या अखत्यारीत केवळ ४८ गडांचीच नोंद असल्याने उर्वरित गडांना कुणीही वाली नसल्याचे स्पष्ट झाले आहे.
शिवछत्रपतींच्या नावे राज्यकारभाराचा दाखला देऊन सत्तेत आलेल्या सरकारने अद्याप या गोष्टीची दखलही घेतलेली नाही. राज्य पुरातत्त्व खात्याने संरक्षित केलेल्या गडकोटांच्या यादीत केवळ ४८ गडांची नोंद आहे. राज्यभरातील गडकोटांची मालकी पुरातत्त्व खात्याकडे असणे गरजेचे असताना इतक्या वर्षांमध्ये ४८ गडांची ही यादी पुढे सरकलेली नाही. मोजके अपवाद वगळता, ज्या गडकोटांशी शिवशाहीचा इतिहास जोडलेला आहे, अशा गड-कोटांचा या यादीत समावेशच नसल्याने तिथे काय आणि कशाचे संवर्धन होणार, असा प्रश्न उपस्थित झाला आहे.
पुरातत्त्व खात्याने केलेल्या यादीतही घोळ असून, रांगणा आणि विशाळगड हे कोल्हापूर जिल्ह्यातील गड या यादीत पुणे जिल्ह्यात दाखवले आहेत. स्वराज्याचा श्रीगणेशा ज्या गडाच्या साक्षीने झाला तो तोरणागड यादीनुसार धारूर तालुक्यात आहे. शिरगाव, तोरणा, गाळणा, अंबागड, धारूर, परांडा यांसारख्या १४ गडांवर संवर्धनाची कामे तातडीने सुरू करावीत, असा प्रस्ताव मध्यंतरी राज्य सरकारने नेमलेल्या दुर्गसंवर्धन समितीने सांस्कृतिक मंत्रालय आणि पुरातत्त्व विभाग यांना दिला होता. त्यामुळे यंदा एकूण २८ गडांवर संवर्धनाची कामे सुरू झाली आहेत; पण हरिश्चंद्रगड, धोपड, तुंग-तिकोना, वासोटा, रोहिडा, वसंतगड, हर्णै यांसारखे किल्ले पुरातत्त्व विभागाच्या संरक्षित गडांच्या यादीतच नसल्याने हे गड संवर्धनापासून वंचित राहणार आहेत. यांपैकी काही गडांवर काही संस्था काम करत आहेत. दुर्गसंवर्धनात लोकसहभाग वाढूनही इतर गड ताब्यात घेऊन तेथील अवशेष जतन करण्याची प्रक्रिया सरकार किंवा पुरातत्त्व खात्याकडून झालेली नाही.
राज्यभरातील दीडशे ते दोनशे किल्ले वन विभागाकडे आहेत. २० ते २२ किल्ले खासगी मालकीचे आहेत. ज्या गडांवर कोणाचीच मालकी नाही, असे गड जिल्हाधिकाऱ्यांच्या अखत्यारीत आहेत. यांपैकी एकाही गडावर संवर्धनासाठी कोणीही प्रयत्नशील नसल्याने गडांवरील अवशेषांची हेळसांड आणि तोफा चोरीला जाण्याचे प्रकार वाढू लागले आहेत. चाकणजवळचा भुईकोट संग्रामदुर्ग (जि. पुणे) आणि जलदुर्ग खांदेरी (जि. रायगड) हे गड संरक्षित करण्याची प्रक्रिया सुरू झाली आहे. इतर गडांबाबत त्यांची मालकी, कागदोपत्री नाव, ठिकाण, सर्व्हे नंबर, सात-बारा, नकाशा, चतुःसीमा, सद्यस्थिती अशी माहिती जमवण्याच्या प्रक्रियेसाठी पुरातत्त्व खात्याला वेगाने हालचाली कराव्या लागतील. त्यासाठी खात्यातील अधिकाऱ्यांच्या तीव्र इच्छाशक्तीची गरज आहे.
८३ गडांचे काय होणार?
अनेक गडकोटांवरील अवशेष नष्ट होण्याच्या मार्गावर असल्याने पुरातत्त्व खात्याने आणखी ८३ गडकोट तातडीने ताब्यात घेण्याची प्रक्रिया सुरू करावी, यासाठी दुर्गसंवर्धन समितीच्या सदस्यांनी त्या ८३ गडांची नावे राज्य पुरातत्त्व खात्याला सुचवली होती. या गडांची नावे आणि हे गड आहेत कुठे याची माहिती पुरातत्त्व खात्याच्या अधिकाऱ्यांना आहे की नाही याबाबत शंका आहे. त्यामुळे या यादीचे पुरातत्त्व विभाग काय करणार यावर प्रश्नचिन्हच आहे.
महाराष्ट्र टाइम्सवर घ्या बातम्यांचे लेटेस्ट अपडेट्स
Like
Follow
Telegram
डाउनलोड अॅप
Subscribe to Notifications
‘पीएमआरडीए’ क्षेत्रात बांधकाम परवाना शक्य
महत्तवाचा लेख
Web Title : shivaji maharaj fort
Marathi News from Maharashtra Times, TIL Network
Follow Maharashtra Times to get today's Latest Marathi News and current Marathi News Headlines from India and around the world. Find all breaking events from Maharashtra, India, business, technology and world.
Marathi Newsmaharashtrapune newsshivaji maharaj fort