types of samas in Sanskrit
Answers
Answer:
समासः -
परिभाषा:- अनेकेषां_पदानां_एकपदी_भवनं_समासः।
Explanation:
केवलसमास: - स च विशेषसंज्ञाविनिर्मुक्त: केवलसमास: ।
यस्य निश्चितं संज्ञा न भवति स: केवलसमास:
पूर्वं भूत: - भूतपूर्वम्
वागर्थौ इव - वागर्थाविव
अव्ययीभाव समास: - प्राय: पूर्वपदार्थप्रधान: अव्ययीभाव: ।
अव्ययीभावसमास: प्राय: त्रयस्त्रिंशद्धा । किन्तु मुख्या: सन्ति द्वादशद्धा एव । एतेषामेव अत्र परिचयं दद्म: ।
समीपार्थक: - कृष्णस्य समीपम् - उपकृष्णम्
अभावार्थक: - मक्षिकाणाम् अभाव: - निर्मक्षिकम्
योग्यतार्थक: - रूपस्य योग्यम् - अनुरूपम्
वीप्सार्थक: - दिनं दिनं प्रति - प्रतिदिनम्
पदार्थानतिवृत्यर्थक: - शक्तिम् अनतिक्रम्य
मर्यादार्थक: - आ मुक्ते: - आमुक्ति: (संसार:)
अभिविध्यर्थक: - आ बालेभ्य: - आबालम् (हरिभक्ति:)
आभिमुख्यार्थक: - अग्निम् अभि - अभ्यग्नि
मात्रार्थक: - शाकस्य लेश: - शाकप्रति
अवधारणार्थक: - यावन्त: श्लोका: - यावच्छ्लोकम्
पारेशब्दयुक्त: - पारे समुद्रस्य - पारेसमुद्रम्
मध्येशबदयुक्त: - मध्ये गंगाया: - मध्येगंगम्
कर्मधारय: समास:
कर्मधारयसमास: अपि तत्पुरुषस्यैव एक: अन्य: भेद: । कर्मधारयसमास: नवधा ।
विशेषणपूर्वपद: - नीलो मेघ: - नीलमेघ
विशेषणोत्तरपद: - वैयाकरण: खसूचि: - वैयाकरणखसूचि:
विशेषणोभयपद: - शीतम् उष्णम् - शीतोष्णम्
उपमानपूर्वपद: - मेघ इव श्याम: - मेघश्याम:
उपमानोत्तरपद: - नर: व्याघ्र: इव - नरव्याघ्र:
अवधारणापूर्वपद: - विद्या इव धनम् - विद्याधनम्
सम्भावनापूर्वपद: - आम्र: इति वृक्ष: - आम्रवृक्ष:
मध्यमपदलोप: - शाकप्रिय: पार्थिव: - शाकपार्थिव:
मयूरव्यंसकादि: - अन्यो देश: - देशान्तरम्
द्विगु: समास:
द्विगुसमास: अपि तत्पुरुषस्यैव भेद: । एष: त्रिधा ।
समाहारद्विगु: - त्रयाणां लोकानां समाहार: - त्रिलोकी
तत्रितार्थद्विगु: - षण्णां मातृणाम् अपत्यम् - षाण्मातुर:
उत्तरपदद्विगु: - पंच गाव: धनं यस्य स: - पंचगवधन:
hope it helps!