उन्हाळ्यात प्राणी पक्षी यांना पाणी मिळण्यासाठी तुम्ही कोणते उपाय कराल?
Answers
Answer:
पक्षी निरीक्षण करणे हा एक छंद आणि मनोरंजनाची कृती आहे. हा छंद सध्याच्या काळात वाढला असून त्यापासून पक्ष्यांच्या सौंदर्याचा आस्वाद घेऊन मनुष्याला आनंद मिळू शकतो. पक्षी निरीक्षणातून जीवविज्ञानाच्या सैद्धांतिक आणि प्रायोगिक ज्ञानात भर पडते. जसे, गालॅपागस बेटावरील फिंच आणि इतर पक्ष्यांच्या निरीक्षणातून चार्ल्स डार्विन यांना नैसर्गिक निवडीतून जाती-उत्पत्ती होते, याची कल्पना आली. पक्ष्यांच्या अभ्यासातून ‘पक्षिविज्ञान’ (ऑर्निथोलॉजी) ही प्राणिविज्ञानातील एक स्वतंत्र शाखा विकसित झाली आहे. पक्षी निरीक्षणातून पक्ष्यांचे वर्गीकरण करण्यास मदत होते. यात पक्ष्यांचे आकार, पिसारा, रंग, अधिवास, वर्तन या बाबींचा विचार केला जातो. भारतात डॉ. सलीम अली या पक्षितज्ज्ञाने पक्षी निरीक्षणाचा पाया घातला. भारत आणि लगतच्या देशांत फिरून त्यांनी पक्षी निरीक्षण केले आणि पक्ष्यांविषयी माहितीचा प्रसार केला.
पक्षी निरीक्षणात मुले किंवा प्रौढ दोघेही सहभागी होऊ शकतात. पक्षी निरीक्षण उघड्या डोळ्यांनी, दुर्बिणीच्या साहाय्याने किंवा पक्ष्यांचे आवाज ऐकून देखील करता येते. मात्र, त्यासाठी काही पथ्ये आणि नियम पाळावे लागतात. या छंदाच्या जोपासनेसाठी आवश्यक साहित्य लागते. यात पक्ष्यांवरील एखादे पुस्तक आणि नोंदवही, सोयीस्कर पोशाख, डोक्यावर टोपी, एक चांगल्या क्षमतेची दुर्बिण, शक्य असल्यास कॅमेरा इ. वस्तू असल्यास हा छंद जोपासायला अधिक मजा येते. पक्ष्यांविषयीच्या पुस्तकांचे वाचन आणि त्याबद्दल चिंतन आधी करून ठेवलेले चांगले असते. विशिष्ट अधिवासात पक्षी निरीक्षणासाठी जाताना त्या परिसरात कोणते पक्षी आढळतात याची यादी करून ठेवल्यास उपयुक्त ठरते. तसेच दुर्बिण व कॅमेरा ही उपकरणे हाताळायची माहिती आणि कौशल्य असावे लागते. बागा, नदीचे काठ, धरणे, सरोवरे, माळरानांवर पक्षी येऊ शकतील अशी झाडे किंवा तत्सम ठिकाणे आणि गावातील दाट झाडीचे एखादे ठिकाण पक्षी निरीक्षणास उपयोगी ठरते.