वरंधाघाटातील कोणते दृश्य नजरेचे पारणे फेडून जाते?
Answers
Explanation:
आम्ही उभ्या असलेल्या त्या कातळावरून खाली वाकून पाहिलं तरी एक अनिश्चित उतराईचं जंगलच दिसत होतं. मोकळीक नावालासुद्धा नव्हती. पाण्याचे दोन घोट पिऊन आणि सुका खाऊ तोंडात टाकत आम्ही निघालो आणि पंधराव्या मिनिटाला आला एक मोठा टप्पा! मातीची एक दरड कोसळून थेट वीस-पंचवीस फुटांचा खड्डा पडला होता आणि तो बघून आमच्या पोटात दुसरा खड्डा पडला! दोघांनीही प्रश्नार्थक चेहऱ्यानं एकमेकांकडं पाहिलं. या खड्ड्याच्या डावीकडून एक निमुळती वाट खाली व्यवस्थित उतरत होती आणि कुठं धोकाही दिसत नव्हता. देवा प्रायोगिक तत्त्वावर आधी खाली उतरला आणि सगळं सेफ आहे याची खात्री करून त्यानं मला खाली उतरायची सूचना केली. संपूर्ण नाळेत हा एकच टप्पा असा आहे ज्यात खाली बसून उतरावं लागलं. इथं तुमच्याकडं किमान साठ-सत्तर फुटांचा दोर असेल तर सुरक्षिततेची डबल खात्री आहे. दहाएक मिनिटांत तो टप्पा पार झाला आणि शेवटचा अजून भयंकर घसाऱ्याचा टप्पा उतरून आम्ही एकदाचे पायथ्याला अवतीर्ण झालो! दोघांच्याही अवताराकडं बघितल्यावर ‘हे दोघं नाळ उतरून आलेत का खाणीत काम करून आले?’ असा प्रश्न आंधळ्यालादेखील पडला असता. दोनेक किलो लाल माती आणि डझनभर ओरखडे अंगावर घेऊन आम्ही पारमाची गावात एन्ट्री मारल्यावर गावातल्या ‘तानाजी मालुसरे’ यांनी (खरंच त्यांचं नाव तानाजी मालुसरे आहे) आधी पाणी पाजलं आणि पूर्णपणे मोडलेली वाट उतरल्याबद्दल कौतुक केलं ते वेगळंच.
या वाटेबद्दल आणि एकूणच पारमाची गावाबद्दल माझा वैयक्तिक अभ्यास असा आहे, की प्रत्येक किल्ल्याच्या अर्ध्या भागावर एखादी सपाट जागा असल्यास तिथं वस्ती केली जात असे किंवा त्याला तटबंदी बांधून ती जागा सुरक्षित केली जात असे. अशा जागेला माची म्हणत असत. अशा माची असलेल्या जागेवर वस्ती असलेलं उत्तम उदाहरण म्हणजे आपला राजमाची किल्ला. भौगोलिकदृष्ट्या जरी पारमाची गाव कोकणात रायगड जिल्ह्यात येत असलं, तरी उंची बघता तसं ते पदरात आहे आणि कावळ्या किल्ल्याच्या माचीवर ‘पार’ गाव असल्यानं त्याचं पारमाची झालं असावं. तसंच शिवाजी महाराजांच्या दुर्गस्थापत्यानुसार प्रत्येक किल्ल्याला दोन दरवाजे असत. त्यामुळं कावळ्या किल्ल्याचा एक प्रवेशमार्ग वरंध घाटातून आगे, तर दुसरा पारमाची गावातून असण्याची शक्यता नाकारता येत नाही आणि म्हणूनच कदाचित या वाटेवर पायऱ्या असाव्यात, ज्या दुर्दैवानं आम्हाला पाहता आल्या नाहीत. तानाजी मालुसरे यांनीही या गोष्टीला दुजोरा दिला. त्यांचा निरोप घेऊन आम्ही आता निघालो. गाडी कावळ्या किल्ल्यापाशी लावली असल्यानं माझेरी फाट्यावरून वरंधा घाटात जाणारं मिळेल ते वाहन पकडून गाडीपाशी जाणं क्रमप्राप्त होतं. पारमाची ते माझेरी फाटा हा दोन किलोमीटरचा डांबरी रस्ता बराच कंटाळवाणा वाटू लागला. माझेरी फाट्याला आमच्या सहनशक्तीचा अंत पाहिल्यावर खेड-पुणे एसटीनं आम्हाला जागा दिली आणि गाडी वरंध घाट चढू लागली. मोहनगडासारखा देखणा किल्ला आणि पारमाची नाळेसारखी भन्नाट वाट पदरात पडली होती. डोळ्यावरची झापडं जड होऊ लागली... घाटाची चढण वाढतच चालली होती!