Question

ਸਰੂਪਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਸਮਾਜ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਹੈ?

Answer 1

Answer:

ਆਰੰਭ ਵਿੱਚ ‘ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ’ (Ideology) ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਵੱਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਕਲਪ ਅਧੀਨ ‘ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ’ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸੁਆਰਥ-ਬੱਧ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਂਤ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਸੁਆਰਥ, ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਸਦਕਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਵਾਂ ਢਹਿੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਉੱਸਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦਾ ਉੱਦਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਇਤਿਹਾਸ ਇਸ ਧਾਰਣਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਭਿਆਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਰਥਾਤ ਉੱਤਰ-ਆਧੁਨਿਕ ਕਾਲ ਤੱਕ ਹਰ ਸਮਾਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਉੱਪਰ ਆਰੋਪਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਿਚਾਰਾਂ, ਆਪਣੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਲੋੜਾਂ ਅਤੇ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤਿਬਿੰਬਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਪੇਖ ਮੁੱਖ-ਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਆਪਣੀ ਜਗਤ-ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ (world-view) ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਕੋਈ ਨਿਰਪੇਖ ਸੰਕਲਪ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਹ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗਤੀ (historical movement) ਦੇ ਦਵੰਦ (dialectic) ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸਾਪੇਖਕ ਅਤੇ ਸੰਬਾਦਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਅਨੁਸਾਰੀ ਹੈ। ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ,