Question

• `झपूर्झ ही कविता कोणत्या काव्य प्रकारात मोडणारी आहे?​

Answer 1

Answer:

झपूर्झा

(आपल्यास जे काही नाही असे वाटते, त्यांतूनच महात्मे जगाच्या कल्याणाच्या चिजा बाहेर काढितात. त्या महात्म्यांची स्थिती लक्ष्यात वागवून पुढील गाणे वाचिल्यास, ते दुर्बोध होऊ नये असे वाटते. )

(जाति – झपूर्झा)

हर्षखेद ते मावळते,

हास्य निवालें

अश्रु पळाले;

कण्टकशल्यें बोंथटलीं,

मखमालीची लव वठली;

कांही न दिसे दृष्टीला,

प्रकाश गेला,

तिमिर हरपला;

काय म्हणावें या स्थितिला ?-

झपूर्झा ! गडे झपूर्झा !             १

हर्षशोक हे ज्यां सगळें,

त्यां काय कळे ?

त्यां काय वळे ?

हंसतिल जरि ते आम्हांला,

भय न धरुं हें वदण्याला :-

व्यर्थीं अधिकची अर्थ वसे,

तो त्यांस दिसे,

ज्यां म्हणति पिसे,

त्या अर्थाचे बोल कसे?-

झपूर्झा ! गडे झपूर्झा !            २

ज्ञाताच्या कुंपणावरुन,

धीरत्व धरुन

उड्डाण करुन,

चिद्घनचपला ही जाते,

नाचत तेथें झगझगते

अंधुक आकृति तिस दिसती,

त्या गाताती

निगूढ गीति;

त्या गीतीचे ध्वनि निघती –

झपूर्झा ! गडे झपूर्झा !           ३

नांगरल्याविण भूई बरी

असे कितितरी

पणे शेतकरी

सनदी तेथें कोण वदा?-

हजारांतुनी एकादा !

तरी न, तेथुनि वनमाला

आणायला,

अटक तुम्हांला;

मात्र गात हा मंत्र चला –

झपूर्झा ! गडे झपूर्झा !          ४

पुरुषाशीं त्या रम्य अति

नित्य प्रकृति

क्रीडा करती;

स्वरसंगम त्या क्रीडांचा

ओळखणें, हा ज्ञानाचा

हेतू; तयाची सुन्दरता

व्हाया चित्ता –

प्रत ती ज्ञाता

वाडें कोडें गा आतां –

झपूर्झा ! गडे झपूर्झा !         ५

सूर्य चन्द्र आणिक तारे

नाचत सारे

हे प्रेमभरें

खुडित खुपुष्पें फिरति जिथें;

आहे जर जाणें तेथें

धऱा जरा, नि:संगपणा,

मारा फिरके,

मारा गिरके,

नाचत गुंगत म्हणा म्हणता –

झपूर्झा ! गडे झपूर्झा !         ६