मराठी निबंध ऑनलाइन शिक्षण शाप की वरदान
Answers
2020 या वर्षाचे सहाच महिने होताहेत आणि जगात नुसती उलथापालथ होतेय असे वाटतेय. COVID-19 नंतर आपण सर्वजण एका स्थित्यंतराच्या टप्प्यात आहोत. आपल्याला हवे किंवा नको असले तरी खूप मोठे बदल आपल्या आयुष्यात होणार आहेत. काही गोष्टी आधीपासूनच आपली जागा बनवण्याच्या प्रयत्नात होत्या आणि लॉकडाऊनमुळे ती संधी मिळाली. आता सर्वजण या गोष्टींकडे एक उत्तम पर्याय म्हणून पाहू लागले आहोत. त्यापैकीच एक म्हणजे 'ऑनलाइन शिक्षण' !
आता नवीन सत्र सुरु होत असल्याने ऑनलाइन शिक्षणाचा अजूनच जास्त गाजावाजा होऊ लागला आहे. मात्र याबाबत शिक्षक आणि विद्यार्थी या दोघांमध्येही प्रचंड संभ्रम आहे. शाळा, महाविद्यालये, विद्यापीठ आणि शासन यांपैकी कुणालाच नक्की काय भूमिका घ्यायची हे समजत नाहीये. तर दुसरीकडे, केंद्र शासन नवीन ‘शिक्षा नीती’ आणायची तयारी सुरु झाली आहे. यंदा संसदेची अधिवेशनेही व्हर्चुअल होतील अशी स्थिती आहे. या परिस्थितीत शिक्षक आणि विद्यार्थ्यांसमोर ऑनलाईन वर्ग घेण्याचा दबाव वाढतोय.
माझे स्वतःचे याबद्दलचे मत बरेच नकारात्मक आहे. मी मायक्रोबायोलॉजी शिकवते आणि मला मुलांसमोर शिकवणे चांगले वाटते. मुले समोर असतील तर त्यांच्या चेहऱ्यांवरून मला अंदाज येतो. त्यांना समजते आहे की नाही, कंटाळा आलाय का, थांबायचे किंवा पुन्हा सांगायचे आहे का, कधी वेगळ्या शब्दांत पुन्हा सांगायचे का, कधी उदाहरणे देऊन सांगायचे का या साऱ्यांचा अंदाज घेता येतो.
कॅमेऱ्यासमोर शिकवायचे झाले तर वर्गाशी जो संवाद व्हायला हवा तो होणार नाही आणि 'कन्टेन्ट डिलिव्हरी' तेवढी परिणामकारक होईल की नाही याबद्दलही शंका आहे. थोडक्यात, दोन्ही बाजूंनी हा एक कंटाळवाणा प्रयोग होईल. पण वर्गात शिकवताना सुद्धा सगळ्या मुलांना सगळे समजते असे नाहीच. उलट लेक्चर विडिओच्या स्वरुपात असेल तर मुले पाहिजे त्या वेळी, कितीही वेळा बघू शकतात, जे वर्गात शक्य नाही.
ऑनलाइन शिक्षण देणारे बरेच प्लॅटफॉर्म्स आधीपासून उपलब्ध आहेत. त्यांच्यामार्फत तुम्ही देश-विदेशातील नामांकित विद्यापीठांची प्रमाणपत्रे मिळवू शकता. या तंत्रज्ञानाच्या माध्यमांतून तुम्ही जगातल्या कोणत्याही विषयाबद्दल माहिती मिळवू शकता. सोबत परीक्षा देऊन तुम्हाला सर्टिफिकेटसुद्धा मिळते. काहीवेळा ही सर्टिफिकेट्स कामाला येऊ शकतात, पण बऱ्याचदा ती फक्त आपल्या फाईलची जाडी वाढवण्याच्या कामाचीच असतात.