Marathi essay on self confidence
Answers
Answer:
आत्मविश्वास हा काही सुट्टीच्या एक-दोन महिन्यांच्या कार्यशाळेत शिकता येईल असा विषय नाही. आत्मविश्वास ही स्व-जाणीव आहे. आत्मविश्वास म्हणजे आत्मभानाची सगळ्यांना कळणारी अभिव्यक्ती आहे.
आत्मविश्वास हा काही सुट्टीच्या एक-दोन महिन्यांच्या कार्यशाळेत शिकता येईल असा विषय नाही. आत्मविश्वास ही स्व-जाणीव आहे. आत्मविश्वास म्हणजे आत्मभानाची सगळ्यांना कळणारी अभिव्यक्ती आहे.
बऱ्याच पालकांची तक्रार असते. आमचं मूल हुशार आहे, अभ्यासही वेळेत होतो. पण ऐन वेळेस कच खाते. परीक्षेची भीती वाटते, चार लोकांमध्ये बोलताना ततपप होते. अर्थातच ह्या सगळ्या तक्रारीचे मूळ आत्मविश्वासाचा अभाव हेच असतं. पण आत्मविश्वास काही जन्मतः नसतो. तो प्रयत्नपूर्वक जोपासावा लागतो. आत्मविश्वास हा काही सुट्टीच्या एक-दोन महिन्यांच्या कार्यशाळेत शिकता येईल असा विषय नाही.
आत्मविश्वास ही स्व-जाणीव आहे. आत्मविश्वास म्हणजे आत्मभानाची सगळ्यांना कळणारी अभिव्यक्ती आहे. आत्मविश्वासाची जोपासना करताना अहंकार, गर्व वाढत नाही ना याची काळजी घ्यावी लागते. त्यामुळेच आत्मविश्वास विकसित करण्यासाठी योजनाबद्ध पालकत्वाची गरज असते.
पालकत्वाचेही प्रकार आहेत
प्रेमळ पालकत्व : अगदी लहान बाळ जेव्हा एखादी गोष्ट पहिल्यांदा करतं तेव्हा आपण कौतुक करतो, शाबासकी देतो. पण मुलं मोठी झाल्यावर आपण मोठ्ठे लोक कौतुकाची थाप पाठीवर देताना मात्र छोटे होतो. हे कौतुक करताना कुठलेही बक्षीस देण्याची गरज नसते. हवी असते ती फक्त एक जादूची झप्पी.
पालकांचा आत्मविश्वास : आईवडिलांच्या भक्कम पायांवर मुलांच्या आत्मविश्वासाचा डोलारा उभा राहात असतो. पायाच खचला तर? चिंतातूर, घाबरट आईवडिलांचे मूल रडके, पटकन निराश होणारं असतं. आपण मोठ्यांनी मुलांसमोर आत्मविश्वासाचं खंबीर मॉडेल उभं करणं आवश्यक आहे.
आशावादी आरसा : असा जादूचा आरसा प्रत्येक आईवडिलांकडे हवा. ज्यात मुलांनी स्वतःला पाहिलं तर त्यांचं यश फक्त प्रतिबिंाबित होईल आणि अपयश बाजूला टाकलं जाईल. ‘थ्री इडियट्स’ या चित्रपटातील ‘ऑल इज वेल’ हे अशाच एका आशावादी आरशाचे प्रतिक असलेलं वाक्य आहे, हे लक्षात घ्या.
‘हातचा’ पुढे नेण्याचे सूत्र : (carry over principle) सिअर्स या मानसशास्त्रज्ञाने ही छान संकल्पना मांडली आहे. मुलांच्या आधीच्या यशाचा किंवा खेळ, कला यात मिळविलेल्या यशाचा दाखला देऊन प्रोत्साहन देता येतं. ही गोष्ट त्यांना अभ्यासातल्या यशाला प्रोत्साहन देण्यासाठी उपयोगी ठरतं. इतकंच नाही खेळण्याच्या मैदानावरची हार जीत आत्मविश्वास वाढवायला नक्की उपयुक्त ठरतं.
स्वतःची ओळख : आत्मविश्वास आणि अहंकार या एकाच नात्याच्या दोन बाजू. पण तरीही मुलांना (तुम्हा आम्हा मोठ्यांनाही) माझं नाव, माझी शाळा इतकंच काय तर माझ्या वस्तू याबद्दल विलक्षण प्रेम असतं. मुलांच्या ‘मी’ला नाकारणे, ही निराशेची सुरुवात होऊ शकते. इतरांशी वारंवार तुलना करणं, मुलांना वारंवार वेंधळा, बावळट, असली विशेषणं आत्मविश्वासाचा चक्काचूर करतात.
जोखीम आणि संरक्षणातील संतुलन : काही वेळा प्रेमापोटी आपण आपल्या मुलांना प्रयत्न करण्याची जोखीमच घेऊ देत नाही. आत्मविश्वास अर्थातच ढासळतो. एखाद्या स्पर्धेतील धोके आधीच लक्षात घेऊन, मग बिनधास्त प्रयत्न करू द्या. मग अपयश आले तरी मुलांचा आत्मविश्वास
टिकून रहातो.
यशाची शोकेस : भारतातील अनेक प्रसिद्ध क्रिडापटूंमध्ये आत्मविश्वासाचा प्राणवायू भरणारे भीष्मराज बाम सर आजपर्यंत मिळालेले प्रत्येक पदक शोकेसमध्ये नेहमी मुलांच्या डोळ्यांसमोर दिसत राहिलं पाहिजे असा आग्रह धरतात. एखाद्या निराशेच्या क्षणी या आधीच्या काळातील यशाची आठवणही मुलांना आत्मविश्वासाची नवी उमेद देऊन जाते.
‘मी आहे’ : मुलांचा आत्मविश्वास वाढविण्यासाठी सगळ्यात आवश्यक म्हणजे आपण मोठ्यांनी यश मिळताना आणि अपयश पचवताना मुलांच्या पाठीशी खंबीरपणं उभं राहिलं पाहिजे. पायाला ठेच लागल्यावर ‘आई ग’ म्हणताना मुलाला जर आईने मुलाला फक्त ‘मी आहे, चल पुन्हा प्रयत्न करू’ असं म्हटलं तरी पुरेसं असतं.