(२) निवडणुका घेणारी यंत्रणा
Answers
Explanation:
भारतीय निवडणूक आयोग ही भारत सरकारच्या अखत्यारीतील एक स्वायत्त घटनात्मक संस्था आहे. निवडणुक आयोगाला भारतीय संविधानाच्या चार स्तंभांपैकी एक मानले जाते. भारतातील निवडणुकींसाठी निवडणूक आयोग सर्वस्वी जबाबदार आहे. निवडणूक आयोगामध्ये मुख्य निवडणूक आयुक्त आणि राष्ट्रपती नेमतील इतके अन्य निवडणूक आयुक्त यांच्यासह एक निवडणूक आयोग बनतो. ऑक्टोबर इ.स. १९९३ पासून दोन निवडणूक आयुक्त नेमण्याची प्रथा पडली(1989 मध्ये-दोन अन्य निवडणूक आयुक्त नेमले होते). तसेच एका अद्यादेशाद्वारे त्यांना मुख्य निवडणूक आयुक्त सारखाच दर्जा व स्थान देण्यात आले. मुख्य निवडणूक आयुक्तांना पार पाडण्याचे कर्तव्य लक्षात घेऊन सामाजिक प्रतिष्ठा, कायद्याचे ज्ञान आणि समृद्ध असा प्रशासकीय अनुभव असलेल्या व्यक्तीची नेमणूक राष्ट्रपती या पदावर करतात.Sunil Arora हे 23 वे व सध्याचे प्रमुख निवडणूक आयुक्त आहेत. निवडणूक आयुक्त-अशोक लवासा
Answer:
भारतीय निवडणूक आयोग (ECI) ही एक घटनात्मक संस्था आहे.
Explanation:
देशातील निवडणुका आयोजित करण्यासाठी आणि त्यांचे नियमन करण्यासाठी भारतीय राज्यघटनेने त्याची स्थापना केली होती.
संविधानाच्या कलम 324 मध्ये अशी तरतूद आहे की संसद, राज्य विधानसभा, भारताच्या राष्ट्रपतींचे कार्यालय आणि भारताच्या उपराष्ट्रपतींच्या कार्यालयाच्या निवडणुकीचे देखरेख, दिशा आणि नियंत्रण यांचे अधिकार निवडणूक आयोगाकडे असतील.
अशा प्रकारे, निवडणूक आयोग ही एक अखिल भारतीय संस्था आहे या अर्थाने ती केंद्र सरकार आणि राज्य सरकार दोघांसाठी समान आहे.
ही संस्था लोकसभा, राज्यसभा, राज्य विधानसभा, राज्य विधान परिषद आणि देशाच्या राष्ट्रपती आणि उपराष्ट्रपतींच्या कार्यालयांच्या निवडणुकांचे व्यवस्थापन करते.
निवडणूक आयोग कलम ३२४ नुसार घटनेच्या अधिकाराखाली काम करतो आणि त्यानंतर लोकप्रतिनिधी कायदा लागू केला.
निवडणूक आयोजित करताना दिलेल्या परिस्थितीला सामोरे जाण्यासाठी लागू केलेले कायदे अपर्याप्त तरतुदी करतात तेव्हा योग्य पद्धतीने कार्य करण्याचे अधिकार आयोगाला घटनेनुसार आहेत.
संवैधानिक अधिकार असल्याने, देशाच्या उच्च न्यायव्यवस्था, केंद्रीय लोकसेवा आयोग आणि भारताचे नियंत्रक व महालेखा परीक्षक यासह स्वायत्तता आणि स्वातंत्र्य या दोन्हीसह काम करणाऱ्या काही संस्थांपैकी निवडणूक आयोग आहे.
ही कायमस्वरूपी घटनात्मक संस्था आहे.
#SPJ2