पञ्चमः पाठ:
कर्त्तव्यनिष्ठ: बालकः
शीतः ऋतुः आसीत्। प्रातः कालिकः शीतः वायुः अङ्गानि छिन्दन् इव प्रवहति स्म। ओषक: आच्छादिता भूमिः श्वेतवस्त्रावृता विधवा इव प्रतीयते स्म सर्व जगत् शीतभीतम् इव कुत्रचित् निलीनम् आसीत्। आबालवृद्धाः नरा: तूलिकासु मुखम् आरोप्य सङ्कुचिताः आसन्। सर्वत्र शैत्यस्य भीषणः प्रकोपः इव दृश्यते स्म |
अस्यां वेलायाम् शीतेन प्रकम्पमानः एकः निर्धनः बालकः उच्चैः आक्रोशन पुष्पाणि विक्रीणाति स्म। रथ्यासु गतागतं कुर्वन् सः उच्चैः क्रोशति स्म – "एतानि पुष्पाणि क्रीणन्तु, सुगन्धीनि पुष्पाणि क्रीणन्तु कस्मै पुष्पाणि रोचन्ते ? कः खलु पुष्पाणि क्रेतुम् इच्छति ? इति। बालकस्य प्रकम्पमानं स्वरं श्रुत्वा एकः श्रेष्ठी गृहात् बहिः निरगच्छत् । अस्मिन् भीषणे शोऽपि भ्रमन्तं बालकं दृष्ट्वा विस्मितः सः अपृच्छत्-'भो वत्स! अस्मिन् भीषणे शीते कथं भ्रमसि? कथं शैत्यस्य प्रकोप सहसे'? इति।
बालकः उदतरत्- भो महाभाग। वयं निर्धनाः स्म मम पितरौ रोगाक्रान्तों स्तः एकः ज्येष्ठो भ्रातापि विकलाङ्गः वर्तते। अनुजः तु अधुना बाल एव । वयं गतदिवसात् बुभुक्षिताः स्म प्रभातेऽपि गृहे भोजनाय न किञ्चिद् आसीत्, अतः अहं पुष्पाणां विक्रयणार्थम् आगतः। एतेषां विक्रयेण यत् धनं प्राप्स्यते, तेन एव भोजनाय किञ्चित् क्रीत्वा नेष्यामि।
बालकस्य हृदयविदारकाणि वचनानि आकर्ण्य श्रेष्ठी अचिन्तयत्- अहो निष्ठुरता भाग्यस्य दारिद्र्यं किं न कारयति क्रीडायोग्यः लालनीयः चार्य बालः अस्मिन् प्रचण्डे शीतेऽपि कष्टानि सहन् परिवारस्य उदरपूरणाय परिभ्रमति। अस्य पित्रोः भ्रात्रोः च का दशा भवेत् ? ते कथम् एतस्य शीतस्य प्रकोपं सहिष्यन्ते ? एवं चिन्तयित्वा सः श्रेष्ठी तस्मात् सर्वाणि पुष्पाणि गृहीत्वा तस्मै पञ्चशतानि रुप्यकाणि कनिचित् वस्त्राणि च अयच्छत् ।
रूप्यकाणि वस्त्राणि च गृहीत्वा सः बालकः कृतज्ञतापूर्णाभ्यां नेत्राभ्यां श्रेष्ठिनं पश्यन् गृहम् अगच्छत् ।
Please translate this Sanskrit in Hindi
Answers
पंचमः पाठ:
कर्त्तव्यवस्था: बालः
शीतः ऋतूः आस्ति। प्रातः तापमानः वायुः अङ्गानि छिन्दन् इव प्रवत्ति स्म। ओषक: आच्छादिता भूमिः श्वेतावस्त्रावृता विधवा इव प्रतियते स्म सर्व जगत् शीतभीतम् इव कुत्रचित् निलेनम् आसीत। आबाल ध्द्धा: तालिकासुः मिस्चिताः ऊष्कण्। सर्वत्र शत्यस्य भी प्रबलः इव व्यूते स्म |
असनवेलायाम् शीतन प्रकम्पमानः एक निधनः बालः उच्च विः नैणातिक्रीक्री स्स्म। रथ्य सु शॉगतांग कुरवं सः उच्चैत: क्रोमशति स्मॉम – "एतानि पुष्पाण भी होमक्रीनन्तु, सुगंधी एकांति पुष्पाणि क्रिचण्वान्तु कस्मे पुष्पाणि रोचन्ते ? कः ख्लू पुष्पान्थिं आप बहिच्छ्वाति ? इति। वत्स! अष्ट्स्! अष्टे शीते कथं मनुष्य? कथं शत्यस्य प्रादुर्भाव सहसे'?
बालः उदतरत्- भो महाभाग। वयं निधनाः स्स्म मम पितृारोगान्तों स्तःः ज्येष्ठो भ्रातापि विकलागः वर्तते। अनुजः तू अधुना बाल इवांस । वयं गत दिवससात बुभु:: स्म प्रभाते:पि होमे जेने न किञ्चिद आस्तित, अहं पुष्पाणं बेचोणार्थम्। एतेषा बेचें यत् धनं संबंधितस्यते, तेन वाव जेवय किञ्चित् क्रीत्वा नेश्यामि।
बालस्य हृदयविदरकाणि वनानि आकर्ण्य सर्वोत्कृष्ट अचिन्तयत्- अहोरीयति क्रियडा भाग्यस्य्य्यं किं न कारयति क्रिडी: ऐसमिनिक् प्रचण्डे शीतेऽपिचनानि सहन्य परिवारस्य उदरपूरण परभ्रमति। अस्य पित्रोः भ्रात्रोः च का दशा भावेत ? ते कथम् तस्य शीतलतां सहिष्यन्ते ? और चिन्त्यित्वा सः सर्वाणि पुष्पाणि गृहिणीत्वा तस्मे पञ्चशतानि पर्य्यकणि कचित् वस्त्राणी च अयच्छत्।
रूप्यकाणि वस्त्राणि च होमीत्वा सः बाल: कृतज्ञतापूर्णाभ्यां नेत्राभ्यां सर्वोत्तेन पश्चिन होम अगच्छत्।