पर्यावरणस्य घटका: के-के सन्ति?
Answers
Explanation:
वस्तुत: परित: आवरणं नाम पर्यावरणमिति सर्वे जानन्ति एव । अर्थात् यानि जैविकानि अजैविकाने च तत्वानि अस्मान् परित: विराजन्ते तानि सर्वाणि पर्यावरणस्य घटका: सन्ति । अपि च मानवजीवने प्रत्यक्षरूपेण च एतेषां पर्यावरणघटकानां ये प्रभावा: भवन्ति ते एव पर्यावरणम् । अर्थात् अस्मान् परित: यानि तत्वानि विराजन्ते तेषां प्रभाव: एव पर्यावरणम् ।प्राचीने काले विश्वस्य जनसंख्या नियन्त्रिताऽसीत् । प्राकृतिकसाधनेनैव मानवानाम् आवश्यकतापूर्ति: भवति स्म ।पर्यावरण प्रदूषकाणि कार्याणि न भवन्ति स्म । तथापि यदि येन-केन प्रकारेण वा पर्यावरणप्रदूषणानि भवन्ति स्म, तर्हि प्रकृत्या एव तस्य निवारणं भवति स्म । यत: तस्मिन् समये प्रकृतौसर्वेषां तत्वानां सन्तुलनमासीत् । सम्प्रति जनसंख्याविस्फोट: संजात: । जनसंख्यावृध्दया सह अस्माकमावश्यकता अपि वर्धिता । फलत: वनकर्तनं जातम् । औद्योगिकविस्तार: जात: । विविधप्रकाराणि प्रदूषणानि जातानि । अत्र विचारणीयं भवति यत् केषां तत्वानामभावेन प्रकृति: असंतुलिता जाता । अर्थात् येषां तत्वानामभावेन प्रकृति: असंतुलिता जाता, पर्यावरणप्रदूषणां जातं ,वातावरणमसुरक्षितं जातं,तेषामस्माकं जीवने , पर्यावरणे, प्रकृतौ च क: प्रभाव: इति । अत: आवश्यकं भवति पर्यावरणे स्थितेन घटकानांपरस्परसम्बन्धस्य च अध्ययनम् । इदमेवाध्ययनं पारिस्थिकीति नाम्ना अभिधीयते । अर्थात् मानवानां पर्यावरणेन सह पर्यावरणस्य घटकै: सह सम्बन्धस्य, पर्यावरणे स्थितानां घटकानां परस्परसम्बन्धस्य च अध्ययनं भवति पारिस्थितिकी ।