Question No. 1
समाजातील कोणत्या गोष्टी वारंवार नजरेत आणाव्या
असे आगरकर म्हणतात?
Answer
A.O दोषस्थळे
B. रूढी परंपरा
C. कठीण स्थळे
D. यापैकी नाही
Answers
गौतम बुद्धाला कोशल गावाहून एक अनुयायी भेटण्यास आला होता. त्याने बुद्धाला- योग्य मार्ग म्हणजे काय, असा प्रश्न विचारला. बुद्धांनी त्याला सांगितलं, मी जे काही सांगितलं त्यावर केवळ मी काही सांगितलंय म्हणून विश्वास ठेवू नकोस. केवळ परंपरा सांगते म्हणून तू काही ऐकू नकोस. कोणी प्रसिद्ध व्यक्ती म्हणते म्हणून तू ऐकू नकोस. केवळ शक्य आहे म्हणून बरोबर आहे असं समजू नकोस. केवळ व्यवहारज्ञान आहे म्हणून स्वीकार करू नकोस. जे तुझ्या सदसद्विवेकबुद्धीला योग्य वाटतं, त्यावर तू विश्वास ठेव व त्याचं आचरण कर. डोळ्यांवरच्या अनेक पट्टय़ा काढून मनाची घडी बनव. हेच योग्य आहे.
व्यक्तिगत व सामाजिक जीवनात अशा कितीतरी रूढी, परंपरा आपण अशाच डोळ्यांवरच्या पट्टय़ा ठेवून पाळत असतो. कितीतरी परंपरा आज काळानुसार कालबाह्य़ ठरल्या असल्या तरी आपल्या पूर्वजांनी सुरू केल्या, सांगितल्या म्हणून आपण पाळत असतो. विटाळ ही अशीच एक रूढी अजूनही कमी-अधिक प्रमाणात पाळली जाते. ती एक नसíगक चक्रानुसार होणारी उत्सर्जन प्रक्रिया आहे. आज त्याची व्यवस्थित काळजी घेण्यासाठी साधनं उपलब्ध आहेत. (पूर्वी ती नव्हती. त्यामुळे अस्वच्छता वगरे होऊ नये म्हणून बाहेर’ बसवण्याची पद्धत सुरू झाली असावी असा तर्क केला तरी शिवाशिव’ वगरे गोष्टी नक्कीच तर्कनिष्ठ नव्हत्या.) तरीही आज एकविसाव्या शतकात अगदी सुशिक्षित स्त्रियादेखील ही परंपरा’ अगदी मनोभावे पाळतात. त्यासाठी स्त्रीरोगतज्ज्ञ वा फॅमिली डॉक्टरांकडून पाळी पुढे ढकलण्याच्या गोळ्या घेणं हीदेखील एक परंपराच होऊन बसली आहे. श्रावण ते काíतक किंवा अगदी नंतर येणारा लग्नसराईचा काळ यात या गोळ्यांचा खप वाढतो. या चुकीच्या परंपरेचा सुशिक्षित स्त्रियांनी नक्कीच डोळ्यांवरची पट्टी काढून विज्ञाननिष्ठ, तर्कनिष्ठ, विवेकी पुनर्वचिार करणं अतिशय जरुरीचं आहे. निर्गुण, निराकार देव आपण आपल्यासाठी विविध रूपांत आणला आहे. तर त्या देवाला कसला आलाय नसíगक क्रियांचा विटाळ?
या उत्सर्जति वस्तू शेवटी निसर्गालाच जाऊन मिळतात ना? म्हणूनच श्रद्धा ठेवण्यात या नसíगक क्रियांचा अडथळा नक्कीच तर्कसंगत नाही. आणि विज्ञानविसंगत परंपरा पाळण्यासाठी विज्ञानानेच निर्माण केलेल्या गोळ्या घेणं, हा तर मग भोंदूपणाच नाही का? चमत्कार दाखवण्यासाठी काही वैज्ञानिक तंत्राचा वापर करणारे भोंदूबाबा व आपल्यात मग काय फरक राहिला? म्हणूनच ही अविवेकी विज्ञाननिष्ठा टाळलीच पाहिजे, हे नक्की. अर्थात एखाद्या ठिकाणी जाणं टाळण्यासाठी या परंपरेचा आधार स्त्रियांकडून घेतला जातो, हीसुद्धा एक निषेधार्ह बाब आहे. तीसुद्धा स्त्रियांनी विवेकाने टाळली पाहिजे.
आज स्त्रियांकडे बघण्याची पूर्वापार परंपराही