वस्त्रपूतं किं पिबेत् ?
(क) जलम्
(ख) दुग्धम्
(ग) रसम्
Answers
Answer:
(क) मातापित्रे: तपसः निष्कृति …………………….. कर्तुमशक्या। (दशवर्षेरपि/षष्टिः वर्षेरपि/वर्षशतैरपि)।
(ख) नित्यं वृद्धोपसेविन: …………………….. वर्धन्ते (चत्वारि/पञ्च/षट्)।
(ग) त्रिषु तुष्टेषु …………………….. सर्वं समाप्यते (जप:/तप/कर्म)।
(घ) एतत् विद्यात् …………………….. लक्षणं सुखदु:पयोः। (शरीरेण/समासेन/विस्तारेण)
(ङ) दृष्टिपूतम् न्यसेत् ……………………..। (हस्तम्/पादम्/मुखम्)
(च) मनुष्यः मातापित्रो: आचार्यस्यय च सर्वदा …………………….. कुर्यात्। (पियम्/अप्रियम्/अकार्यम्)
उत्तरम्:
(क) वर्षशतैरपि
(ख) चत्वारि
(ग) तप
(घ) समासेन
(ङ) पादम्
(च) प्रियम्
प्रश्न 7.
मञ्जूषातः चित्वा उचिताव्ययेन वाक्यपूर्ति कुरुत-(मंजूषा से उचित अव्यय चुनकर वाक्य की पूर्ति कीजिए-)
तावत्, अपि, एव, यथा, नित्यं, यादृशम्
(क) तयोः …………………….. प्रियं कुर्यात्।
(ख) …………………….. कर्म करिष्यसि। तादृशं फलं प्राप्स्यसि।
(ग) वर्षशतैः …………………….. निष्कृति: न कर्तुं शक्या।
(घ) तेषु …………………….. त्रिषु तुष्टेषु तपः समाप्यते।
(ङ) …………………….. राजा तथा प्रजा।
(च) यावत् सफलः न भवति …………………….. परिश्रमं कुरु।
उत्तरम्:
(क) नित्यं
(ख) यादृशम्
(ग) अपि
(घ) एवं
(ङ) यथा
(च) तावत्
अतिरिक्तः अभ्यासः
प्रश्न 1.
निम्न श्लोकं पठित्वा तदाधारिताना प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत- (निम्न श्लोक को पढ़कर उस पर आधारित प्रश्नों के उत्तर लिखिए-)
(क) अभिवादनशीलस्य नित्यं वृद्धोपसेविनः।
चत्वारि तस्य वर्धन्ते आयुर्विद्या यशो बलम्॥
I. एकपदेन उत्तरत-(एक शब्द में उत्तर दीजिए-)
1. कस्य चत्वारि वर्धन्ते?
2. नित्यं केषां सेवा कर्तव्या?
उत्तरम्:
1. अभिवादनशीलस्य
2. वृद्धाणाम्
II. पूर्णवाक्येन उत्तरत-(पूर्ण वाक्य में उत्तर दीजिए-)
1. अभिवादनशीलस्य कानि चत्वारि वर्धन्ते?
2. वृद्धोपसेविन: चतुर्थः कः गुणः वर्धते?
उत्तरम्:
1. अभिवादनशीलस्य आयुः, विद्या, यशः बलञ्च एतानि चत्वारि वर्धन्ते।
2. वृद्धोपसेविन: चतुर्थः गुणः बलं वर्धते।
III. निर्देशानुसारम् उत्तरत-(निर्देश के अनुसार उत्तर दीजिए-)
प्रश्न 1.
श्लोके ‘सदा’ इत्यस्य पदस्य कः पर्यायः आगतः?
(क) तस्य
(ख) यशः
(ग) नित्यम्
(घ) बलम्
प्रश्न 2.
चत्वारि तस्य वर्धन्ते।’ अत्र क्रियापदं किम्?
(क) वर्धन्ते
(ख) तस्य
(ग) चत्वारि
(घ) वर्धते
उत्तरम्:
(1) (ग) नित्यम्
(2) (क) वर्धन्ते।
(ख) यं मातापितरौ क्लेशं सहेते सम्भवे नृणाम्।
न तस्य निष्कृतिः शक्या कर्तुं वर्षशतैरपि।
I. एकपदेन उत्तरत-(एक पद में उत्तर दीजिए-)
1. कौ क्लेशं सहेते?
2. कथं मातापितरौ क्लेशं सहेते?
उत्तरम्:
1. मातापितरौ
2. सम्भवे नृणाम्
II. पूर्णवाक्येन उत्तरत-(पूर्ण वाक्य में उत्तर दीजिए-)
1. मातापित्रोः क्लेशस्य निष्कृतिः कैः अपि कर्तुं न शक्यते?
उत्तरम्:
1. मातापित्रोः क्लेशस्य निष्कृतिः वर्षशतैः अपि कर्तुं न शक्यते।
III. भाषिक कार्यम् (भाषा-कार्य)
प्रश्न 1.
श्लोके मातापितरौ’ इति कर्तृपदस्य क्रियापदं किम्?
(क) सहेते
(ख) शक्या
(ग) निष्कृतिः
(घ) सम्भवे
प्रश्न 2.
‘न तस्य निष्कृतिः।’ अत्र ‘तस्य’ पदं कस्मै आगतम्?
(क) सम्भवाय
(ख) क्लेशाय
(ग) निष्कृत्यै
(घ) वर्षेभ्चः
उत्तरम्:
(1) (क) सहेते
(2) (ख) क्लेशाय
(ग) दृष्टिपूतं न्यसेत्पादं वस्त्रपूतं जलं पिबेत्।
सत्यपूतां वदेद्वाचं मनः पूतं समाचरेत्॥
I. एकपदेन उत्तरत-(एक पद में उत्तर दीजिए-)
1. कीदृशं जलं पिबेत्?
2. मनः पूतं किं कुर्यात्?
उत्तरम्:
1. वस्त्रपूतम् ।
2. समाचरेत् ।
II. पूर्णवाक्येन उत्तरत-(पूर्ण वाक्य में उत्तर दीजिए-)
1. कीदृशीं वाचे वदेत्?
2. दृष्टिपूतं किं कुर्यात्?
उत्तरम्:
1. सत्यपूतां वाचे वदेत्।
2. दृष्टिपूतं पादं न्यसेत्।
III. भाषिक कार्यम् (भाषा-कार्य-)
प्रश्न 1.
‘पिबेत्’ इत्यास्मिन् पदे कः लकार:?
(क) लट्
(ख) लोट्
(ग) लङ।
(घ) विधिलिङ
प्रश्न 2.
श्लोके ‘सत्यपूताम्’ इत्यस्य विशेषणस्य विशेष्यपदं किम् अस्ति?
(क) वाचम्
(ख) वदेत्
(ग
Answer:क) जलम््
Right ⏯️⏯️
Explanation: